رۆژی دووشەممە ٥ ی ئۆکتۆبر بەرابەر لەگەڵ ١٣ ی مانگی رەزبەر، هەواڵنێری رۆیتێرز لەسه‌ر زاری کاربەدەستانی رۆژئاواییەوە، وەک وەزیری بەرگری ئامریکا، نووسی کە روسیە “هێزە میانەڕەوەکانی” نەیاری بەشار ئەسەد دەکاتە ئامانج. راپۆرتەکان باس لەوە دەکەن کە فرۆکەکانی روسیە بێجگە لە بنكه و باره‌گاكانی داعش باره‌گای “جەیش الفەتحی”شی بۆمباران کردوە. ئەم هێزە ئیئتیلافێکە لە “نوسرە” و باقی هێزەکانی ناسراو بە ئه‌لقاعیدە کە پادشاهی عەرەبستان و ئەمیری قەتەر بە خەرج کردنی بەملیارد دۆلار پشتیوانیان لێکردوون. ئەم هێزانە، کە ئۆباما لە کۆنفرانسی خەبەری ٣ی ئۆکتۆبری خۆیدا بە سونیە میانەڕەوەکان نێوی بردن و لە لایەن سازمانی جاسوسی سیاوە ئاموزش دراون، لە لایەن حکومەتی تورکیەشەوە پشتیوانی دەکرێن. سوننیە بەناو “میانە ڕەوەکان”ی جێی ئاماژەی ئۆباما هێشتا لە لیستی تیرۆریستەکانی سەربە ئه‌لقاعیدەی وەزارەتی دەرەوەی ئامریکا دەرنەهاتون. هەواڵنێری ئیسپوتنیک، سەربە دەوڵەتی روسیە، لەم رۆژانەدا لەسه‌ر زاری وتەبێژی یەکێک لە ناوه‌نده‌كانی ئەڕتەشی ئازادی سوریەوە نووسی:نوێنەرانی فەرماندەهی هاوبەشی ئەڕتەشی ئازادی سوریە و یەکینەکانی پاراستنی گەل پشتیوانیان لە عەمەلیاتی هەوایی روسیە لە سوریە دژی داعش کردووە. ئەم هەواڵنێرییە نووسی کە ئەوان داواکاری ئەوەن روسیە بە دانی چەک و هاوئاهەنگ کردنی عەمەلیاتەکان یارمەتی ئەم هێزانە بدات لە شەڕی دژی داعش.
رۆیتێرز لەسه‌ر سەرچاوەیەکی لوبنانیەوە رۆژی ٢ی ئۆکتۆبر رایگەیاند کە کۆماری ئیسلامی لە ١٠ رۆژی رابردودا بە سەدان هێزی تازە نەفەس و تەیاری به چه‌كوچۆڵ، رەوانەی سوریە کردووە. بەپێی ئەم راپۆرتە هێزەکانی رژیمی كۆماری ئیسلامی لەگەڵ کەسانی سەربە حێزبۆڵا لە پۆششی هێرشی ئاسمانی روسیە لە عەمەلیاتەکانی خۆیاندا کەڵک وەردەگرن.
هیلاری کلینتۆن، وەزیری پێشوی دەرەوەی ئامریکا رۆژی یەکەمی ئۆکتۆبر بە بڵاو کردنەوەی بیانیەیەک خوازیاری دروست کردنی ناوچەیەکی دژە فڕین بۆ دیفاع لە هێزە ئیسلامیەکانی جیی پشتیوانی ویلایەتە یەکگرتوەکان بوو. نوێنەری كۆشكی سپی لەگەڵ پێشنیارەکەی خانمی کلینتۆن دژایەتی کرد و وتی: بە دروست کردنی ناوچەی دژە فڕین ئیمکانی دەرگیری لەگەڵ هێزە ئاسمانیەکانی روسیە پێش دێت و باراک ئۆباما سەرۆک کۆماری ئامریکا، لە ئێستادا ئەوە بە باش نازانێت.ئەوەی کە روون و ئاشکرایە، بە جیهانی بوونی قەیرانی پەنابەری و شەپۆلی روو کردنە ئوروپای ئاوارە سوریەکانی شەڕ، تەوافوقاتی گروپی ١+٥ لەگەڵ رژیمی کۆماری ئیسلامی سەبارەت بە قەیرانی هەستەیی و سەرلێشێواوی ستراتیژیکی ئامریکا لە بەرانبەر قەیرانی سوریەدا نەتەنیا مەسایلی پێوەندیدار بە قەیرانی ئەم وڵاتەی خستوەتە سەروی مەسایلی خاوەرمیانە و دنیاوە، بەڵکو روسیەشی کێشاوەتە پێشەوەی گۆڕه‌پانی ئەم قەیرانە. روسیە کە لە هەمان سەرەتاوە پایەکی ئەم قەیرانە بووە و بەدوای ئامانجە ستراتیژکەکانی خۆیەوە بووە ئێستا دوای قایم کردنی پێگە نیزامیەکانی لەم وڵاتەدا، بە رەزامەندی ناڕاستەوخۆی ئامریکا هاتۆتە پێشەوەی سەحنەکە تا بەڵکو بتوانێ بە گۆڕینی هاوسەنگی هێز لە بەرەکانی شەڕدا، بونبەست لە مەیدانی دیپلۆماتیدا بشکێنێ و زەمینە بۆ سازش و بەند و بەستی هێزە ئیمپڕیالیستی و ناوچەییەکانی دەرگیر لەم قەیرانەدا فەراهەم بکات. بەمجۆرە سەرەڕای ئیدیعاکانی ئامریکا، کردارەکانی کرملین و بۆمبارانی پێگە و سەنگەرەکانی داعش و “ئوپوزسیۆنی میانەڕەو” لەم وڵاتەدا ئیلزامەن بە واتای پشتیوانی بێ ئەملاو ئەولا لە بەشار ئەسەد نییە و دەتوانێ پەیامێک بێت بۆ هێزەکانی ئوپوزسیۆن بۆ جیدی وەرگرتنی بابەتی بەرژەوەندی و هەڵوێستی مۆسکۆ لە نیزامی داهاتوی سوریەدا. شایەد ئەم پەیامەشی بۆ نەیارانی دەوڵەتی بەشار ئەسەد تێدا بێت، کە ئەگەر لەگەڵ روسیە نەسازێن توانایی لادانی بەشار ئەسەدایان نابێت. روسیە کە ئاگاداری کاریگەری سنورداری عەمەلیاتی ئاسمانیە، لە هێزەکانی ئەڕتەشی بەشار ئەسەد، هێزەکانی قودسی سپای پاسدارانی کۆماری ئیسلامی و حیزب اللەی لوبنان وەک پیادە نیزامی ئەم شەڕە و بۆ گۆڕینی هاوسەنگی هێز کەڵک وەردەگرێت و ئەمەش ئامریکا و هاوپەیمانەکانی ئەوی لە ناوچەکەدا نیگەران کردوە کە مەبادا بە بیانوی داعش، هاوسەنگی هێز بەزیانی “ئوپوزسیۆنی سوننی میانە ڕەو” بگۆڕن.ئامریکا کە لە سەرەتای قەیرانەکەوە هێزە ئوپوزسیۆنەکانی شوڕای میللی و ئەڕتەشی ئازادی وەک باسکی چەکدار بە عینوانی تەنیا ئاڵترناتیوی حکومەتی بەشار ئەسەد بەڕەسمیەت دەناسی، ئێستا بە بێ ناوەرۆک دەرچوونی هێزەکانی ئەڕتەشی ئازاد و لەژێر گوشاری حکومەتەکانی عەرەبستان، قەتەر و تورکیەدا، هێزەکانی بەرەی نوسرە و هاوپەیمانەکانی وەک “هێزە سوننیە میانەڕەوەکان” و ئاڵترناتیوی حکومەتی بەشار ئەسەد دەناسێنێ. دەوڵەتی ئامریکا بە سەرمایە گوزاری کردن لەسەر ئەڕتەشی ئازاد هیوادار بوو لە رێگای ئەم هێزەوە بتوانێ ئامانجەکانی لە سوریە دەستەبەر بکات. لەگەڵ ناکام مانەوەی ئەم تەرحە ئێستا دەستی داوەتە تەربیەت کردنی هێزە ئیسلامیە بە قەولی ئۆباما “سوننیە میانە رەوەکان” لە پاڵ ئەڕتەشی ئازاد دا. دەوڵەتی ئامریکا لەهەوڵدایە بۆ بەرەنگار بوونەوەی پلانە جەنگیەکانی روسیە لە هێزەکانی ” ی. پ. گ”، لە کوردستانی سوریە کە دەورێکی حاشا هەڵنەگریان لە شەڕ لەگەڵ داعش و دیفاع لە دەستکەوتەکانی ئەزمونی حکومەتی خۆبەڕیوەبەرێتی لە کوردستانی سوریە هەبووە، وەک پیادە نیزامی هێرشی ئاسمانی بۆسەر هێزەکانی داعش لە راستای ئامانجەکانیدا کەڵک وەبگرێت.گومانی تێدا نییە لەم بارودۆخە ئاڵۆزەدا، دەوڵەتی تورکیە و ئامریکا لە لایەکەوە و رژیمی کۆماری ئیسلامی لە لایەکی دیکەوە درێژە بە گوشارەکانیان بۆسەر هێزە سیاسیەکان و ڕێبەریی کانتۆنەکانی خۆبەڕیوەبەر لە کوردستانی سوریە بۆ هاوئاڕاستە بوون لەگەڵ یەکێک لە بەرەکانی ئەم شەڕە کۆنەپەره‌ستانه‌یه ئەدەن. لە ئاوا بارودۆخێکدا تەنیا بە پشت بەستن بە هێزی کرێکاران و خەڵکی زەحمەتکێش و زەمانەت کردنی حزوری ئەوان لە سەحنەی سیاسیدا و دەخاڵەت کردنی ڕاستەوخۆیان لە ئیدارە کردنی کۆمەڵگادایە کە دەکرێ ئەم گوشارانە پوچەڵ بکرێتەوە. ئەگەر لە جەریانی بزوتنەوەی خۆڕاگری کۆبانیدا هێندێک لە هاوئاڕاستەیی لەگەڵ عەمەلیاتی ئاسمانی هێزەکانی ئامریکا لەدژی داعش ناچاری بوو، شیاوی هەست پێکردن و قابیلی تەوزیح بوو، بەڵام هەموو جۆرە هاو ئاڕاستەییەکی ستراتیژیک لەگەڵ سیاسەتی هێزە کۆنەپەره‌ستە ناوچەیی و جیهانیەکان چارەنووسی بزوتنەوەی رەوای خەڵکی کوردستانی سوریە بەشێوەیەکی جیدی دەخاتە مەترسیەوە.ئەم راستیانە نیشانی ئەدەن کە کێشمەکێش و ناکۆکی بەرژەوەندی نێوان دەوڵەتی روسیە و دەوڵەتانی رۆژئاوایی بە رێبەری ئامریکا لە لایەکەوە و حزوری دەوڵەتی کۆماری ئیسلامی، عەرەبستانی سعودی، تورکیە، قەتەر و هێزەکانی حیزب اللە لە لایەکی دیکەوە بارودۆخەکەی زیاتر ئاڵۆز و مەترسیدار کردووە. سەرجەمی ئەم هێزانە دەڵێن کە لە سوریە لەدژی تیرۆریزم شه‌ڕ دەکەن، بەڵام لە راستیدا هەر کامە و بەدوای قازانج و بەرژەوەندی کۆنەپەره‌ستانەی خۆیەوەیەتی. ناکۆکی و بەرەنگار بوونەوەی بەرژەوەندی ئەم هێزانە لە بارودۆخی توند بوونەوەی قەیرانی ساختاریی سیستمی سەرمایەداریدا توندتر بۆتەوە. هەموو ئەم هێزە سەرمایەداریانە ئاگاداری گرنگی ستراتیژیکیی سوریە لە ناوچەی پڕ لە نەوتی خاوەرمیانەدا هەن. کۆمەڵیک پلان بۆ گواستنه‌وه‌ی نەوت و گازی ناوچەکە لە ریگای سوریەوە ئامادە کراوە کە دەتوانێ لەگەڵ هاتنە ئارای سەقامگیری جێی سرنجی ئیمپریالیستەکان لە سوریە بەکردەوە دەربێن.حکومەتی روسیە دەیەوێ پێگە دەریاییەکانی لە بەندەری ترتوسی سوریە، لە نزیک دەریای مەدیتەرانە، بپارێزێ و بەر بە هاتنی هێزاکانی ناتۆ بۆ ئەم وڵاتە ستراتیژیکە و بەندەرەکانی بگرێت. سەرانی ئەم وڵاتە هەروەها ئاگایان لەوە هەیە کە هەزاران قەفقازی ئیسلامگەرا، بەتایبەت لە خەڵکی چچن، لە لایەن سازمانی سیا وە و بە پارەی عەرەبستان و قەتەر ئاموزشی نیزامی و ئیدئۆلۆژیک دروان و هەڕەشە لە بەرژەوەندیەکانی روسیە دەکەن. لەبەر ئەمە پوتین و باقی کاربەدەستانی روسیە دەیانەوێ ئەم هێزە لە سوریە لێک هەڵوەشێنن.دەوڵەتانی دەخیل لە قەیرانی سوریە بەتەواوەتی بەشوێن دابین کردنی بەرژەوەندی ئیمپریالیستی و سەرمایەدارانەی خۆیانەوەن و لە رێگای نەخشە و پلانەکانیانەوە دەبنە هۆی کوشتار، وێرانی و ئاوارە بوونی باقی خەڵکی سوریە. ئەوان لە مەجامعی جۆراوجۆر و لە کۆنفرانسەکاندا باس لە سازش و ئاشتی دەکەن، بەڵام لە کردەوەدا ماڵوێرانی و مەرگی زیاتر بۆ خەڵک بەدیاری دێنن. ئەگەر هێزە بەشدارەکان لە قەیرانی سوریە کە لە غیابی خەڵکدا چارەنووسی ئەم وڵاتە دیاری دەکەن لەسەر پرۆسەی شکڵدان بە حکومەتی دوای بەشار ئەسەد پێکبێن، ئەوکاتە مەترسی عێراقیزە بوونی سوریە لە کەمین دایە.