ڕاپۆرتی بەڕێوەچوونی پلینۆمی شەشەمی کۆمیتەی ناوەندی حیزبی کومونیستی ئێران ( بەشی یەکەم)

پلینۆمی شەشەمی کۆمیتەی ناوەندی حیزبی کومونیستی ئێران هەڵبژێردراوی کۆنگرەی ١٢ بەیانی رۆژی شەممە ٢٢ی مانگی بەفرانباری ١٣٩٧ بەرابەر لەگەڵ ١٢ی ژانویەی ٢٠١٩ بە سرودی ئەنترناسیۆناڵ و دەقیقەیەک بێدەنگی بۆ ڕێزگرتن لە یاد و بیرەوەری گیانبەختکردوانی ڕێگای ئازادی و سۆسیالیزم دەستی بە کارەکانی کرد. لەم پلینۆمەدا ئەندامانی کۆمیتەی ناوەندی کۆمەڵەش وەک چاودێر ئامادە بوون. بەشی یەکەمی باسەکانی ئەم کۆبوونەوەیە بۆ گوزارشی سیاسی کۆمیتەی ئیجرایی و قسە و باس لەسەری و دواتر ڕاپۆرتی تەشکیلاتی کۆمیتە و ئۆرگانە جۆراو جۆرەکانی تەشکیلاتی حیزب بە پلینۆم و هەڵسەنگاندنی ئەم ڕاپۆرتە تەرخان کرا. لە کۆبوونەوەی بەرینی کۆمیتەی ناوەندی حیزبدا، ڕاپۆرتی سیاسی کۆمیتەی ئیجرایی و ئەو قسە و باسانەی لەسەری کران، لە بنەڕەددا بۆ لێکدانەوە و هەڵسەنگاندنی ڕەوتی ئاڵوگۆڕ و گۆڕانکاریە ئابووری و سیاسیەکان لە ئێران و بە تایبەت ڕوەتی کامڵ بوونی خەباتی کرێکاری و جەماوەری تەرخان کرا. چاوگێڕان بەسەر گرنگترین ئاڵوگۆڕەکانی ناوچەکە و جیهاندا دواین بەشی ڕاپۆرتی سیاسی کۆمیتەی ئیجرایی بوو بە پلینۆم.

لە ڕاپۆرتی سیاسی کۆمیتەی ئیجرایی حیزبدا جەخت کراوەتەوە، توند بوونەوەی قەیرانی ساختاریی سەرمایەداری ئیران کە لە بێتوانایی ئەو لە دیسان بەرهەمهێنانەوەی بەرین و قەبارەی زۆری هەڵاتنی سەرمایە، قەیرانی دەستەبەر بوونی ئەرزش لە ئاکامی نزم بوونەوەی کارەساتباری توانایی کڕینی کرێکاران و زۆربەی خەڵکی ئێران، قەیرانی ژینگە و ڕکودی سەرمایەگوزاری لە حەوزەی بەرهەمهێنانی کەشاوەرزی و مادەی خۆراکی و وەرشکست بوونی بانکەکان و دامەزراوە ماڵیەکاندا خۆی نیشان ئەدات، ئاسەواری خراپی لەسەر ژیانی زۆربەی دانیشتوانی ئێران داناوە و ئەوی غەیرە قابیلی کۆنترۆڵ کردوە. ئەم قەیرانە ساختاریە لەسەر ناوەرۆکی درێژەی قەیرانی جیهانی سەرمایەداری و قەیران لە مناسباتی ناوچەیی و نێونەتەوەیی ڕژیمی کۆماری ئیسلامیدا، ئابووری ئێرانی بە شێوەیەکی جیدی گەیاندۆتە ئاستی لێک هەڵوەشان. بەم جۆرە نابێ لەژێر کاریگەری ئاسەوارەکانی کشانەوەی ئەمریکا لە بەرجام و گەمارۆ ئابووریەکان و داڕمانی ئەرزشی ڕیاڵ و کاریگەریەکانی لەسەر پەرەسەندی هەژاریی و فەلاکەتی گشتی، توند بوونەوەی قەیرانی ساختاریی سەرمایەداری ئێران و دواهاتەکانی لەبەرچاو نەگیرێت. لە وەها بارودۆخیکدا بۆ دەرچوون لەم قەیرانە تەنانەت لە گۆشەنیگای بەرژەوەندی بۆرژوازی ئێرانیشەوە ئاڵوگۆڕی پێکهاتەی سیاسی حاکم بۆتە پێویستیەک. کۆماری ئیسلامی تەنانەت لە وڵامدانەوە بە نیازەکانی بۆرژوازی ئێرانیشدا داماوە. کادری ڕێبەریی سپای پاسداران بە ئاگادار بوون لەم بارودۆخە لە هەمانحاڵدا کە کشانەوەی ئەمریکا لە بەرجام و گەمارۆ ئابووریەکان بە هۆکاری سەرەکی شپرزەیی ئابووری دەناسێنێ، بەڵام بە پاشەکشەی هەنگاو بە هەنگاو لە بەرانبەر ئەمریکادا و توند کردنەوەی سەرکوتی ناڕەزایەتیە کرێکاری و جەماوەریەکان بەشوێن کڕینی کات و دەرفەتەوەیە بۆ کۆنترۆڵ کردنی قەیرانەکە.

لە بارودۆخی ئێستادا درێژەی مانگرتن و ناڕەزایەتی کرێکاری، مانگرتنی سەرتاسەری مامۆستایان و شۆفیرەکان، ناڕەزایەتی بەرینی خانەنشین کراوان و خوێندکاران و لە ڕاستیدا کاردانەوەی کرێکاران و توێژی هەژاری کۆمەڵگا دژبە ئاسەوارە فەلاکەتبارەکانی ئەم قەیرانە و داماوی ڕژیم لە کۆنترۆڵ کردنیەتی. ئەگەرچی لە مانگی بەفرانباری ساڵی ڕابردوەوە تا ئێستا ئێمە شاهیدی ئاخێزی سەرتاسەری و هاوئاهەنگ لەو ئاستەدا نەبووین، بەڵام بزوتنەوەی متالباتی کرێکاران و توێژی هەژاری کۆمەڵگا گەشەی کردوە و پەرەی ئەستاندوە.

لەوێوە کە کرێکاران و توێژی هەژاری کۆمەڵگا بە تێپەڕبوون لە ئیسلاح خوازانی حکومەتی هیچ دیمەنگایەکیان بۆ دەرچوون لە قەیران لەژێر حاکمیەتی ئەم ڕژیمەدا نییە، لە خەباتیاندا بە داخوازی روونی سیاسیەوە پێکهاتەی حکومەت هەرچی زیاتر توشی کێشە دەکەن. ئەگەر خەباتی کرێکاری و جەماوەری لە ئێران بەردەوام لە بەرخورد لەگەڵ سەدی هێزە سەرکوتگەرەکان دەبێتە هۆی بەرەو روو بوونەوە لەگەڵ ڕژیم و بەم ئیعتیبارەوە ماهیەتی سیاسی بە خۆیەوە دەگرێت، بەڵام لەم دەوریەدا کرێکاران و توێژی بێبەشی کۆمەڵگا لە هەمان سەرەتاوە بە دروشم و داخوازی سیاسیەوە پێ دەنێنە مەیدانی تێکۆشانەوە. کرێکارانی حەوت تەپە و فولادی ئەهواز لەدژی خوسوسی سازی، لەدژی چەوساندنەوە و بە دروشمی نان، کار ئازادی، ئیدارەی شوڕایی دەستیان دایە مانگرتن و ڕێپێوان. خەڵکی خوزستان و کەشاوەرزانی ئوستانی ئیسفەهان کاتێک کە لەدژی قەیرانی گەردیلەکان و کەمبوونی ئاو دەست ئەدەنە دەربڕینی ناڕەزایەتی، ڕژیم بە هۆکاری ئەم کارەساتە ژینگەییە دەناسێنن. خانەنشینان بە دروشمی” زوڵم و ستەم کافیە، سفرەکانمان خاڵیە”، ” خانەنشین راپەڕە لەدژی زوڵم و هەڵاواردن”، ” تەوەڕوم، گرانی، وڵام بدەوە روحانی”، دەزگای حاکمە توشی کێشە دەکەن و لە ڕیزی داخوازیەکانیان لەسەر پێك هێنانی تەشەکولی سەربەخۆی خانەنشینان و ئازادی زیندانیانی سیاسی جەخت دەکەنەوە. بزوتنەوەی خوێندکاری و بزوتنەوەی مامۆستایان بە داواکاری کۆتایی هێنان بە خوسوسی سازیەکان و کالایی سازی ئاموزش و پەروەرش کۆبوونەوەی ناڕەزایەتی و مانگرتنی سەرتاسەری خۆیان بەرپا کردوە، لەسەر یەکگرتن لەگەڵ بزوتنەوەی کرێکاری جەختیان کرۆتەوە و داخوازی ئاموزشی بەخۆڕایی، ئازادی کرێکاران و زیندانیانی سیاسییان هێناوەتە گۆڕێ. لە ڕاستیدا لەم دەورەیەدا ناڕەزایەتی و مانگرتنی کرێکاران و چین و توێژە هەژارەکانی کۆمەڵگا بە داخوازی ئابووریەوە بۆتە شەپۆلێک لە ناڕەزایەتی سیاسی.

ناڕەزایەتی و مانگرتن بە بەراورد لەگەڵ ڕابردو زیاتر لایەنی سەرتاسری بە خۆیەوە گرتوە. ئەم ڕاستیانە لە مانگرتنی سەرتاسەری مامۆستایان، شۆفیر کامیۆنەکان و کامیۆنداران، مانگرتنی کرێکارانی ڕێگای ئاسن، ناڕەزایەتی خانەنشینان بە روونی دەکرێ ببینی. شەپۆلی ڕاگەیاندنی ئەو هاوپشتی و پشتیوانیانەی کە لە خەباتی کرێکارانی حەوت تەپە و فولادی ئەهواز کراوە و ڕەنگدانەوەی کۆمەڵایەتی ئەم ناڕەزایەتیانە بە باشی ڕەوتی بەرەو پێش چوون لە بزوتنەوەی کرێکاری و باقی بزوتنەوە ناڕەزایەتیەکان پیشان ئەدات. ئەم فاکتۆڕانە نیشاندەری ئەوەن کە بزوتنەوە کۆمەڵایەتیەکان بە بەراورد لەگەڵ ڕابردو زیاتر بە یەکەوە پەیوەست بوون. هاوپشتی بزوتنەوەی خوێندکاری، بزوتنەوەی مامۆستایان و خانەنشینان لەگەڵ بزوتنەوەی کرێکاری دەرخەری ئەم ڕەوتەیە. دروشمی نان، کار، ئازادی یەکێک لەو ئاڵقانەیە کە بزوتنەوەکان بە یەکەوە گرێ ئەدات.

ئەگەر لە ڕابردویەکی نە زۆر دووردا لە کەلێنی سەرچاوە گرتو لە نەبوونی ناوەند و تەشەکولە سەربەخۆکان و لە ئاکامی کەمتر بایەخدانی ڕێبەران و هەڵسوڕاوانی ناوچەیی بە دەور ونەخش و پێگەی ڕاستەقینەی خۆیان، گەلێک لە ناڕەزایەتیەکان بە بڵاو کردنەوەی بانگەوازی بێ ناو و نیشان لە ڕێگای تۆڕە کۆمەڵایەتیەکانەوە بەڕێوەدەچوون، ئێستا کەم کەم ناوەندە، تەشەکول و هەڵسوڕاوانی ناوچەیی دەرو و نەخشێکی بەرچاوتریان لە دەرکردنی ئەم بانگەوازانە و ڕێکخستنی ناڕەزایەتیەکانیان وەئەستۆ گرتوە. کەم کەم تۆڕە کۆمەڵایەتیەکان ئەو پێگە ڕاستەقینەی خۆیان وەک وەسیلەیەک بۆ دانگدانەوە و گواستنەوەی خێراتری هەواڵ و رووداوە سیاسی و کۆمەڵایەتیەکان و پەیوەست کردنەوەیان بە بزوتنەوە کۆمەڵایەتیەکان و ئامرازێک بۆ دروست کردنی هاوئاهەنگی لە نێوانیاندا دەستەبەر دەکەن.

تۆخ تر بوونەوەی حوزوری ژنان لە ڕیزی پێشەوەی ئەم مانگرتن و ناڕەزایەتیانەدا، هێز و وزەیەکی تازەی بەم بزوتنەوانە بەخشێوە و بزوتنەوەی ڕزگاری ژنانیشی بردۆتە مەوقعیەتێکی تازەوە. بە هاتنە مەیدانی هەرچی بەرین تری ژنانی کرێکار و زەحمەتکێش بزوتنەوەی ژنان زیاتر لە پێشوو پوتانسیەل و زەرفیەتەکانی خۆی بە دەست دێنێتەوە و پێگەیەکی ڕزگاردەر بە خۆیەوە دەکرێت.

یەکێک لە خاڵە بەهێزەکانی ناڕەزایەتی ئەم دەورەیە کە بەتایبەت لە جەریانی مانگرتن و ناڕەزایەتی کرێکارانی حەوت تەپە و فولادی ئەهوازدا بە شێوەیەکی بەرچاوتر خۆی نیشاندا دابین بوونی ڕێبەریەکی جەمعی بوو. بەشداری و حوزوری ژمارەیەکی زۆر لە هەڵسوڕاوانی کرێکاری لە ڕێکخستن و هیدایەت کردنی ئەم ناڕەزایەتیانەدا پیشاندەری ئەو ڕاستیەیە کە بزوتنەوەی کرێکاری و ناڕەزایەتی هەرچی زیاتر لە شکڵدان بە ڕێبەری کاریزماتیک مەودای گرتوە و بەرەو میکانیزمی ڕێبەریی بە کۆمەڵ چووە. میکانیزمی ڕێبەریی جەمعی سەرکوتی ناڕەزایەتیەکان بۆ دەزگا ئیتلاعاتی و ئەمنیەتیەکانی ڕژیم دژوار تر دەکات. پلینۆمی شەشەمی کۆمیتەی ناوەندی حیزبی کومونیستی ئێران هەڵبژێردراوی کۆنگرەی ١٢ بەیانی رۆژی شەممە ٢٢ی مانگی بەفرانباری ١٣٩٧ بەرابەر لەگەڵ ١٢ی ژانویەی ٢٠١٩ بە سرودی ئەنترناسیۆناڵ و دەقیقەیەک بێدەنگی بۆ ڕێزگرتن لە یاد و بیرەوەری گیانبەختکردوانی ڕێگای ئازادی و سۆسیالیزم دەستی بە کارەکانی کرد. لەم پلینۆمەدا ئەندامانی کۆمیتەی ناوەندی کۆمەڵەش وەک چاودێر ئامادە بوون. بەشی یەکەمی باسەکانی ئەم کۆبوونەوەیە بۆ گوزارشی سیاسی کۆمیتەی ئیجرایی و قسە و باس لەسەری و دواتر ڕاپۆرتی تەشکیلاتی کۆمیتە و ئۆرگانە جۆراو جۆرەکانی تەشکیلاتی حیزب بە پلینۆم و هەڵسەنگاندنی ئەم ڕاپۆرتە تەرخان کرا. لە کۆبوونەوەی بەرینی کۆمیتەی ناوەندی حیزبدا، ڕاپۆرتی سیاسی کۆمیتەی ئیجرایی و ئەو قسە و باسانەی لەسەری کران، لە بنەڕەددا بۆ لێکدانەوە و هەڵسەنگاندنی ڕەوتی ئاڵوگۆڕ و گۆڕانکاریە ئابووری و سیاسیەکان لە ئێران و بە تایبەت ڕوەتی کامڵ بوونی خەباتی کرێکاری و جەماوەری تەرخان کرا. چاوگێڕان بەسەر گرنگترین ئاڵوگۆڕەکانی ناوچەکە و جیهاندا دواین بەشی ڕاپۆرتی سیاسی کۆمیتەی ئیجرایی بوو بە پلینۆم.

لە ڕاپۆرتی سیاسی کۆمیتەی ئیجرایی حیزبدا جەخت کراوەتەوە، توند بوونەوەی قەیرانی ساختاریی سەرمایەداری ئیران کە لە بێتوانایی ئەو لە دیسان بەرهەمهێنانەوەی بەرین و قەبارەی زۆری هەڵاتنی سەرمایە، قەیرانی دەستەبەر بوونی ئەرزش لە ئاکامی نزم بوونەوەی کارەساتباری توانایی کڕینی کرێکاران و زۆربەی خەڵکی ئێران، قەیرانی ژینگە و ڕکودی سەرمایەگوزاری لە حەوزەی بەرهەمهێنانی کەشاوەرزی و مادەی خۆراکی و وەرشکست بوونی بانکەکان و دامەزراوە ماڵیەکاندا خۆی نیشان ئەدات، ئاسەواری خراپی لەسەر ژیانی زۆربەی دانیشتوانی ئێران داناوە و ئەوی غەیرە قابیلی کۆنترۆڵ کردوە. ئەم قەیرانە ساختاریە لەسەر ناوەرۆکی درێژەی قەیرانی جیهانی سەرمایەداری و قەیران لە مناسباتی ناوچەیی و نێونەتەوەیی ڕژیمی کۆماری ئیسلامیدا، ئابووری ئێرانی بە شێوەیەکی جیدی گەیاندۆتە ئاستی لێک هەڵوەشان. بەم جۆرە نابێ لەژێر کاریگەری ئاسەوارەکانی کشانەوەی ئەمریکا لە بەرجام و گەمارۆ ئابووریەکان و داڕمانی ئەرزشی ڕیاڵ و کاریگەریەکانی لەسەر پەرەسەندی هەژاریی و فەلاکەتی گشتی، توند بوونەوەی قەیرانی ساختاریی سەرمایەداری ئێران و دواهاتەکانی لەبەرچاو نەگیرێت. لە وەها بارودۆخیکدا بۆ دەرچوون لەم قەیرانە تەنانەت لە گۆشەنیگای بەرژەوەندی بۆرژوازی ئێرانیشەوە ئاڵوگۆڕی پێکهاتەی سیاسی حاکم بۆتە پێویستیەک. کۆماری ئیسلامی تەنانەت لە وڵامدانەوە بە نیازەکانی بۆرژوازی ئێرانیشدا داماوە. کادری ڕێبەریی سپای پاسداران بە ئاگادار بوون لەم بارودۆخە لە هەمانحاڵدا کە کشانەوەی ئەمریکا لە بەرجام و گەمارۆ ئابووریەکان بە هۆکاری سەرەکی شپرزەیی ئابووری دەناسێنێ، بەڵام بە پاشەکشەی هەنگاو بە هەنگاو لە بەرانبەر ئەمریکادا و توند کردنەوەی سەرکوتی ناڕەزایەتیە کرێکاری و جەماوەریەکان بەشوێن کڕینی کات و دەرفەتەوەیە بۆ کۆنترۆڵ کردنی قەیرانەکە.

لە بارودۆخی ئێستادا درێژەی مانگرتن و ناڕەزایەتی کرێکاری، مانگرتنی سەرتاسەری مامۆستایان و شۆفیرەکان، ناڕەزایەتی بەرینی خانەنشین کراوان و خوێندکاران و لە ڕاستیدا کاردانەوەی کرێکاران و توێژی هەژاری کۆمەڵگا دژبە ئاسەوارە فەلاکەتبارەکانی ئەم قەیرانە و داماوی ڕژیم لە کۆنترۆڵ کردنیەتی. ئەگەرچی لە مانگی بەفرانباری ساڵی ڕابردوەوە تا ئێستا ئێمە شاهیدی ئاخێزی سەرتاسەری و هاوئاهەنگ لەو ئاستەدا نەبووین، بەڵام بزوتنەوەی متالباتی کرێکاران و توێژی هەژاری کۆمەڵگا گەشەی کردوە و پەرەی ئەستاندوە.

لەوێوە کە کرێکاران و توێژی هەژاری کۆمەڵگا بە تێپەڕبوون لە ئیسلاح خوازانی حکومەتی هیچ دیمەنگایەکیان بۆ دەرچوون لە قەیران لەژێر حاکمیەتی ئەم ڕژیمەدا نییە، لە خەباتیاندا بە داخوازی روونی سیاسیەوە پێکهاتەی حکومەت هەرچی زیاتر توشی کێشە دەکەن. ئەگەر خەباتی کرێکاری و جەماوەری لە ئێران بەردەوام لە بەرخورد لەگەڵ سەدی هێزە سەرکوتگەرەکان دەبێتە هۆی بەرەو روو بوونەوە لەگەڵ ڕژیم و بەم ئیعتیبارەوە ماهیەتی سیاسی بە خۆیەوە دەگرێت، بەڵام لەم دەوریەدا کرێکاران و توێژی بێبەشی کۆمەڵگا لە هەمان سەرەتاوە بە دروشم و داخوازی سیاسیەوە پێ دەنێنە مەیدانی تێکۆشانەوە. کرێکارانی حەوت تەپە و فولادی ئەهواز لەدژی خوسوسی سازی، لەدژی چەوساندنەوە و بە دروشمی نان، کار ئازادی، ئیدارەی شوڕایی دەستیان دایە مانگرتن و ڕێپێوان. خەڵکی خوزستان و کەشاوەرزانی ئوستانی ئیسفەهان کاتێک کە لەدژی قەیرانی گەردیلەکان و کەمبوونی ئاو دەست ئەدەنە دەربڕینی ناڕەزایەتی، ڕژیم بە هۆکاری ئەم کارەساتە ژینگەییە دەناسێنن. خانەنشینان بە دروشمی” زوڵم و ستەم کافیە، سفرەکانمان خاڵیە”، ” خانەنشین راپەڕە لەدژی زوڵم و هەڵاواردن”، ” تەوەڕوم، گرانی، وڵام بدەوە روحانی”، دەزگای حاکمە توشی کێشە دەکەن و لە ڕیزی داخوازیەکانیان لەسەر پێك هێنانی تەشەکولی سەربەخۆی خانەنشینان و ئازادی زیندانیانی سیاسی جەخت دەکەنەوە. بزوتنەوەی خوێندکاری و بزوتنەوەی مامۆستایان بە داواکاری کۆتایی هێنان بە خوسوسی سازیەکان و کالایی سازی ئاموزش و پەروەرش کۆبوونەوەی ناڕەزایەتی و مانگرتنی سەرتاسەری خۆیان بەرپا کردوە، لەسەر یەکگرتن لەگەڵ بزوتنەوەی کرێکاری جەختیان کرۆتەوە و داخوازی ئاموزشی بەخۆڕایی، ئازادی کرێکاران و زیندانیانی سیاسییان هێناوەتە گۆڕێ. لە ڕاستیدا لەم دەورەیەدا ناڕەزایەتی و مانگرتنی کرێکاران و چین و توێژە هەژارەکانی کۆمەڵگا بە داخوازی ئابووریەوە بۆتە شەپۆلێک لە ناڕەزایەتی سیاسی.

ناڕەزایەتی و مانگرتن بە بەراورد لەگەڵ ڕابردو زیاتر لایەنی سەرتاسری بە خۆیەوە گرتوە. ئەم ڕاستیانە لە مانگرتنی سەرتاسەری مامۆستایان، شۆفیر کامیۆنەکان و کامیۆنداران، مانگرتنی کرێکارانی ڕێگای ئاسن، ناڕەزایەتی خانەنشینان بە روونی دەکرێ ببینی. شەپۆلی ڕاگەیاندنی ئەو هاوپشتی و پشتیوانیانەی کە لە خەباتی کرێکارانی حەوت تەپە و فولادی ئەهواز کراوە و ڕەنگدانەوەی کۆمەڵایەتی ئەم ناڕەزایەتیانە بە باشی ڕەوتی بەرەو پێش چوون لە بزوتنەوەی کرێکاری و باقی بزوتنەوە ناڕەزایەتیەکان پیشان ئەدات. ئەم فاکتۆڕانە نیشاندەری ئەوەن کە بزوتنەوە کۆمەڵایەتیەکان بە بەراورد لەگەڵ ڕابردو زیاتر بە یەکەوە پەیوەست بوون. هاوپشتی بزوتنەوەی خوێندکاری، بزوتنەوەی مامۆستایان و خانەنشینان لەگەڵ بزوتنەوەی کرێکاری دەرخەری ئەم ڕەوتەیە. دروشمی نان، کار، ئازادی یەکێک لەو ئاڵقانەیە کە بزوتنەوەکان بە یەکەوە گرێ ئەدات.

ئەگەر لە ڕابردویەکی نە زۆر دووردا لە کەلێنی سەرچاوە گرتو لە نەبوونی ناوەند و تەشەکولە سەربەخۆکان و لە ئاکامی کەمتر بایەخدانی ڕێبەران و هەڵسوڕاوانی ناوچەیی بە دەور ونەخش و پێگەی ڕاستەقینەی خۆیان، گەلێک لە ناڕەزایەتیەکان بە بڵاو کردنەوەی بانگەوازی بێ ناو و نیشان لە ڕێگای تۆڕە کۆمەڵایەتیەکانەوە بەڕێوەدەچوون، ئێستا کەم کەم ناوەندە، تەشەکول و هەڵسوڕاوانی ناوچەیی دەرو و نەخشێکی بەرچاوتریان لە دەرکردنی ئەم بانگەوازانە و ڕێکخستنی ناڕەزایەتیەکانیان وەئەستۆ گرتوە. کەم کەم تۆڕە کۆمەڵایەتیەکان ئەو پێگە ڕاستەقینەی خۆیان وەک وەسیلەیەک بۆ دانگدانەوە و گواستنەوەی خێراتری هەواڵ و رووداوە سیاسی و کۆمەڵایەتیەکان و پەیوەست کردنەوەیان بە بزوتنەوە کۆمەڵایەتیەکان و ئامرازێک بۆ دروست کردنی هاوئاهەنگی لە نێوانیاندا دەستەبەر دەکەن.

تۆخ تر بوونەوەی حوزوری ژنان لە ڕیزی پێشەوەی ئەم مانگرتن و ناڕەزایەتیانەدا، هێز و وزەیەکی تازەی بەم بزوتنەوانە بەخشێوە و بزوتنەوەی ڕزگاری ژنانیشی بردۆتە مەوقعیەتێکی تازەوە. بە هاتنە مەیدانی هەرچی بەرین تری ژنانی کرێکار و زەحمەتکێش بزوتنەوەی ژنان زیاتر لە پێشوو پوتانسیەل و زەرفیەتەکانی خۆی بە دەست دێنێتەوە و پێگەیەکی ڕزگاردەر بە خۆیەوە دەکرێت.

یەکێک لە خاڵە بەهێزەکانی ناڕەزایەتی ئەم دەورەیە کە بەتایبەت لە جەریانی مانگرتن و ناڕەزایەتی کرێکارانی حەوت تەپە و فولادی ئەهوازدا بە شێوەیەکی بەرچاوتر خۆی نیشاندا دابین بوونی ڕێبەریەکی جەمعی بوو. بەشداری و حوزوری ژمارەیەکی زۆر لە هەڵسوڕاوانی کرێکاری لە ڕێکخستن و هیدایەت کردنی ئەم ناڕەزایەتیانەدا پیشاندەری ئەو ڕاستیەیە کە بزوتنەوەی کرێکاری و ناڕەزایەتی هەرچی زیاتر لە شکڵدان بە ڕێبەری کاریزماتیک مەودای گرتوە و بەرەو میکانیزمی ڕێبەریی بە کۆمەڵ چووە. میکانیزمی ڕێبەریی جەمعی سەرکوتی ناڕەزایەتیەکان بۆ دەزگا ئیتلاعاتی و ئەمنیەتیەکانی ڕژیم دژوار تر دەکات. پلینۆمی شەشەمی کۆمیتەی ناوەندی حیزبی کومونیستی ئێران هەڵبژێردراوی کۆنگرەی ١٢ بەیانی رۆژی شەممە ٢٢ی مانگی بەفرانباری ١٣٩٧ بەرابەر لەگەڵ ١٢ی ژانویەی ٢٠١٩ بە سرودی ئەنترناسیۆناڵ و دەقیقەیەک بێدەنگی بۆ ڕێزگرتن لە یاد و بیرەوەری گیانبەختکردوانی ڕێگای ئازادی و سۆسیالیزم دەستی بە کارەکانی کرد. لەم پلینۆمەدا ئەندامانی کۆمیتەی ناوەندی کۆمەڵەش وەک چاودێر ئامادە بوون. بەشی یەکەمی باسەکانی ئەم کۆبوونەوەیە بۆ گوزارشی سیاسی کۆمیتەی ئیجرایی و قسە و باس لەسەری و دواتر ڕاپۆرتی تەشکیلاتی کۆمیتە و ئۆرگانە جۆراو جۆرەکانی تەشکیلاتی حیزب بە پلینۆم و هەڵسەنگاندنی ئەم ڕاپۆرتە تەرخان کرا. لە کۆبوونەوەی بەرینی کۆمیتەی ناوەندی حیزبدا، ڕاپۆرتی سیاسی کۆمیتەی ئیجرایی و ئەو قسە و باسانەی لەسەری کران، لە بنەڕەددا بۆ لێکدانەوە و هەڵسەنگاندنی ڕەوتی ئاڵوگۆڕ و گۆڕانکاریە ئابووری و سیاسیەکان لە ئێران و بە تایبەت ڕوەتی کامڵ بوونی خەباتی کرێکاری و جەماوەری تەرخان کرا. چاوگێڕان بەسەر گرنگترین ئاڵوگۆڕەکانی ناوچەکە و جیهاندا دواین بەشی ڕاپۆرتی سیاسی کۆمیتەی ئیجرایی بوو بە پلینۆم.

لە ڕاپۆرتی سیاسی کۆمیتەی ئیجرایی حیزبدا جەخت کراوەتەوە، توند بوونەوەی قەیرانی ساختاریی سەرمایەداری ئیران کە لە بێتوانایی ئەو لە دیسان بەرهەمهێنانەوەی بەرین و قەبارەی زۆری هەڵاتنی سەرمایە، قەیرانی دەستەبەر بوونی ئەرزش لە ئاکامی نزم بوونەوەی کارەساتباری توانایی کڕینی کرێکاران و زۆربەی خەڵکی ئێران، قەیرانی ژینگە و ڕکودی سەرمایەگوزاری لە حەوزەی بەرهەمهێنانی کەشاوەرزی و مادەی خۆراکی و وەرشکست بوونی بانکەکان و دامەزراوە ماڵیەکاندا خۆی نیشان ئەدات، ئاسەواری خراپی لەسەر ژیانی زۆربەی دانیشتوانی ئێران داناوە و ئەوی غەیرە قابیلی کۆنترۆڵ کردوە. ئەم قەیرانە ساختاریە لەسەر ناوەرۆکی درێژەی قەیرانی جیهانی سەرمایەداری و قەیران لە مناسباتی ناوچەیی و نێونەتەوەیی ڕژیمی کۆماری ئیسلامیدا، ئابووری ئێرانی بە شێوەیەکی جیدی گەیاندۆتە ئاستی لێک هەڵوەشان. بەم جۆرە نابێ لەژێر کاریگەری ئاسەوارەکانی کشانەوەی ئەمریکا لە بەرجام و گەمارۆ ئابووریەکان و داڕمانی ئەرزشی ڕیاڵ و کاریگەریەکانی لەسەر پەرەسەندی هەژاریی و فەلاکەتی گشتی، توند بوونەوەی قەیرانی ساختاریی سەرمایەداری ئێران و دواهاتەکانی لەبەرچاو نەگیرێت. لە وەها بارودۆخیکدا بۆ دەرچوون لەم قەیرانە تەنانەت لە گۆشەنیگای بەرژەوەندی بۆرژوازی ئێرانیشەوە ئاڵوگۆڕی پێکهاتەی سیاسی حاکم بۆتە پێویستیەک. کۆماری ئیسلامی تەنانەت لە وڵامدانەوە بە نیازەکانی بۆرژوازی ئێرانیشدا داماوە. کادری ڕێبەریی سپای پاسداران بە ئاگادار بوون لەم بارودۆخە لە هەمانحاڵدا کە کشانەوەی ئەمریکا لە بەرجام و گەمارۆ ئابووریەکان بە هۆکاری سەرەکی شپرزەیی ئابووری دەناسێنێ، بەڵام بە پاشەکشەی هەنگاو بە هەنگاو لە بەرانبەر ئەمریکادا و توند کردنەوەی سەرکوتی ناڕەزایەتیە کرێکاری و جەماوەریەکان بەشوێن کڕینی کات و دەرفەتەوەیە بۆ کۆنترۆڵ کردنی قەیرانەکە.

لە بارودۆخی ئێستادا درێژەی مانگرتن و ناڕەزایەتی کرێکاری، مانگرتنی سەرتاسەری مامۆستایان و شۆفیرەکان، ناڕەزایەتی بەرینی خانەنشین کراوان و خوێندکاران و لە ڕاستیدا کاردانەوەی کرێکاران و توێژی هەژاری کۆمەڵگا دژبە ئاسەوارە فەلاکەتبارەکانی ئەم قەیرانە و داماوی ڕژیم لە کۆنترۆڵ کردنیەتی. ئەگەرچی لە مانگی بەفرانباری ساڵی ڕابردوەوە تا ئێستا ئێمە شاهیدی ئاخێزی سەرتاسەری و هاوئاهەنگ لەو ئاستەدا نەبووین، بەڵام بزوتنەوەی متالباتی کرێکاران و توێژی هەژاری کۆمەڵگا گەشەی کردوە و پەرەی ئەستاندوە.

لەوێوە کە کرێکاران و توێژی هەژاری کۆمەڵگا بە تێپەڕبوون لە ئیسلاح خوازانی حکومەتی هیچ دیمەنگایەکیان بۆ دەرچوون لە قەیران لەژێر حاکمیەتی ئەم ڕژیمەدا نییە، لە خەباتیاندا بە داخوازی روونی سیاسیەوە پێکهاتەی حکومەت هەرچی زیاتر توشی کێشە دەکەن. ئەگەر خەباتی کرێکاری و جەماوەری لە ئێران بەردەوام لە بەرخورد لەگەڵ سەدی هێزە سەرکوتگەرەکان دەبێتە هۆی بەرەو روو بوونەوە لەگەڵ ڕژیم و بەم ئیعتیبارەوە ماهیەتی سیاسی بە خۆیەوە دەگرێت، بەڵام لەم دەوریەدا کرێکاران و توێژی بێبەشی کۆمەڵگا لە هەمان سەرەتاوە بە دروشم و داخوازی سیاسیەوە پێ دەنێنە مەیدانی تێکۆشانەوە. کرێکارانی حەوت تەپە و فولادی ئەهواز لەدژی خوسوسی سازی، لەدژی چەوساندنەوە و بە دروشمی نان، کار ئازادی، ئیدارەی شوڕایی دەستیان دایە مانگرتن و ڕێپێوان. خەڵکی خوزستان و کەشاوەرزانی ئوستانی ئیسفەهان کاتێک کە لەدژی قەیرانی گەردیلەکان و کەمبوونی ئاو دەست ئەدەنە دەربڕینی ناڕەزایەتی، ڕژیم بە هۆکاری ئەم کارەساتە ژینگەییە دەناسێنن. خانەنشینان بە دروشمی” زوڵم و ستەم کافیە، سفرەکانمان خاڵیە”، ” خانەنشین راپەڕە لەدژی زوڵم و هەڵاواردن”، ” تەوەڕوم، گرانی، وڵام بدەوە روحانی”، دەزگای حاکمە توشی کێشە دەکەن و لە ڕیزی داخوازیەکانیان لەسەر پێك هێنانی تەشەکولی سەربەخۆی خانەنشینان و ئازادی زیندانیانی سیاسی جەخت دەکەنەوە. بزوتنەوەی خوێندکاری و بزوتنەوەی مامۆستایان بە داواکاری کۆتایی هێنان بە خوسوسی سازیەکان و کالایی سازی ئاموزش و پەروەرش کۆبوونەوەی ناڕەزایەتی و مانگرتنی سەرتاسەری خۆیان بەرپا کردوە، لەسەر یەکگرتن لەگەڵ بزوتنەوەی کرێکاری جەختیان کرۆتەوە و داخوازی ئاموزشی بەخۆڕایی، ئازادی کرێکاران و زیندانیانی سیاسییان هێناوەتە گۆڕێ. لە ڕاستیدا لەم دەورەیەدا ناڕەزایەتی و مانگرتنی کرێکاران و چین و توێژە هەژارەکانی کۆمەڵگا بە داخوازی ئابووریەوە بۆتە شەپۆلێک لە ناڕەزایەتی سیاسی.

ناڕەزایەتی و مانگرتن بە بەراورد لەگەڵ ڕابردو زیاتر لایەنی سەرتاسری بە خۆیەوە گرتوە. ئەم ڕاستیانە لە مانگرتنی سەرتاسەری مامۆستایان، شۆفیر کامیۆنەکان و کامیۆنداران، مانگرتنی کرێکارانی ڕێگای ئاسن، ناڕەزایەتی خانەنشینان بە روونی دەکرێ ببینی. شەپۆلی ڕاگەیاندنی ئەو هاوپشتی و پشتیوانیانەی کە لە خەباتی کرێکارانی حەوت تەپە و فولادی ئەهواز کراوە و ڕەنگدانەوەی کۆمەڵایەتی ئەم ناڕەزایەتیانە بە باشی ڕەوتی بەرەو پێش چوون لە بزوتنەوەی کرێکاری و باقی بزوتنەوە ناڕەزایەتیەکان پیشان ئەدات. ئەم فاکتۆڕانە نیشاندەری ئەوەن کە بزوتنەوە کۆمەڵایەتیەکان بە بەراورد لەگەڵ ڕابردو زیاتر بە یەکەوە پەیوەست بوون. هاوپشتی بزوتنەوەی خوێندکاری، بزوتنەوەی مامۆستایان و خانەنشینان لەگەڵ بزوتنەوەی کرێکاری دەرخەری ئەم ڕەوتەیە. دروشمی نان، کار، ئازادی یەکێک لەو ئاڵقانەیە کە بزوتنەوەکان بە یەکەوە گرێ ئەدات.

ئەگەر لە ڕابردویەکی نە زۆر دووردا لە کەلێنی سەرچاوە گرتو لە نەبوونی ناوەند و تەشەکولە سەربەخۆکان و لە ئاکامی کەمتر بایەخدانی ڕێبەران و هەڵسوڕاوانی ناوچەیی بە دەور ونەخش و پێگەی ڕاستەقینەی خۆیان، گەلێک لە ناڕەزایەتیەکان بە بڵاو کردنەوەی بانگەوازی بێ ناو و نیشان لە ڕێگای تۆڕە کۆمەڵایەتیەکانەوە بەڕێوەدەچوون، ئێستا کەم کەم ناوەندە، تەشەکول و هەڵسوڕاوانی ناوچەیی دەرو و نەخشێکی بەرچاوتریان لە دەرکردنی ئەم بانگەوازانە و ڕێکخستنی ناڕەزایەتیەکانیان وەئەستۆ گرتوە. کەم کەم تۆڕە کۆمەڵایەتیەکان ئەو پێگە ڕاستەقینەی خۆیان وەک وەسیلەیەک بۆ دانگدانەوە و گواستنەوەی خێراتری هەواڵ و رووداوە سیاسی و کۆمەڵایەتیەکان و پەیوەست کردنەوەیان بە بزوتنەوە کۆمەڵایەتیەکان و ئامرازێک بۆ دروست کردنی هاوئاهەنگی لە نێوانیاندا دەستەبەر دەکەن.

تۆخ تر بوونەوەی حوزوری ژنان لە ڕیزی پێشەوەی ئەم مانگرتن و ناڕەزایەتیانەدا، هێز و وزەیەکی تازەی بەم بزوتنەوانە بەخشێوە و بزوتنەوەی ڕزگاری ژنانیشی بردۆتە مەوقعیەتێکی تازەوە. بە هاتنە مەیدانی هەرچی بەرین تری ژنانی کرێکار و زەحمەتکێش بزوتنەوەی ژنان زیاتر لە پێشوو پوتانسیەل و زەرفیەتەکانی خۆی بە دەست دێنێتەوە و پێگەیەکی ڕزگاردەر بە خۆیەوە دەکرێت.

یەکێک لە خاڵە بەهێزەکانی ناڕەزایەتی ئەم دەورەیە کە بەتایبەت لە جەریانی مانگرتن و ناڕەزایەتی کرێکارانی حەوت تەپە و فولادی ئەهوازدا بە شێوەیەکی بەرچاوتر خۆی نیشاندا دابین بوونی ڕێبەریەکی جەمعی بوو. بەشداری و حوزوری ژمارەیەکی زۆر لە هەڵسوڕاوانی کرێکاری لە ڕێکخستن و هیدایەت کردنی ئەم ناڕەزایەتیانەدا پیشاندەری ئەو ڕاستیەیە کە بزوتنەوەی کرێکاری و ناڕەزایەتی هەرچی زیاتر لە شکڵدان بە ڕێبەری کاریزماتیک مەودای گرتوە و بەرەو میکانیزمی ڕێبەریی بە کۆمەڵ چووە. میکانیزمی ڕێبەریی جەمعی سەرکوتی ناڕەزایەتیەکان بۆ دەزگا ئیتلاعاتی و ئەمنیەتیەکانی ڕژیم دژوار تر دەکات.

درێژه‌ی هه‌یه‌…