له سه‌رووبه‌ندی “ڕۆژی جیهانیی مافی مرۆڤ” دا، گرووپێك له كارناسانی مافی مرۆڤی ڕێكخراوی نه‌ته‌وه یه‌كگرتووه‌كان هۆشداریان به ڕژیم دا كه پێشێلكاریی مافی مرۆڤی پێشوو و درێژه‌داری ئه‌م ڕژیمه سه‌باره‌ت به په‌روه‌نده‌ی كوشتنی به‌ندكراوان له هاوینی ساڵی ١٣٦٧ی هه‌تاوی، ده‌توانێ جه‌نایه‌ت دژبه مرۆڤایه‌تی به‌حیساب بێت و ئه‌گه‌ر ئه‌م پێشێلكاریانه درێژه‌‌یان بێت، داوای لێكۆڵینه‌وه‌ی نێونه‌ته‌وه‌یی ده‌كه‌ن. پاشان “ڕێكخراوی لێبوردنی نێونه‌ته‌وه‌یی“، ڕۆژی چوارشه‌ممه ١٩ی مانگی سه‌رماوه‌ز، له ڕێگه‌ی ڕاگه‌یه‌ندراوێكه‌وه هۆشداری ئه‌م گرووپه له كارناسانی مافی مرۆڤی ڕێكخراوی نه‌ته‌وه یه‌كگرتووه‌كانی به ڕژیمی كۆماری ئیسلامی سه‌باره‌ت به پێشێلكردنی مافی مرۆڤ و په‌روه‌نده‌ی كوشتاری به‌ندكراوان له هاوینی ساڵی ٦٧ی هه‌تاویی، هه‌وڵێكی بێ وێنه و خاڵێكی وه‌رچه‌رخان له سێ ده‌یه خه‌بات بۆ كۆتایی هێنان به‌م جه‌نایه‌تانه، پێناسه كرد.
٣٢ ساڵ له‌مه‌وبه‌ر له هاوینی ساڵی ١٣٦٧ی هه‌تاوی دا، ڕژیمی ئیسلامی پاش قه‌بووڵ كردنی بڕیارنامه‌ی ٥٩٨ی شۆرای ئه‌منییه‌ت و ئاگربه‌ست له شه‌ڕی كۆنه‌په‌رستانه‌ی نێوان ئێران و عێراق و نۆشینی جامی ژه‌هر، ده‌ستی دایه جه‌نایه‌تێكی خۆفناك كه هێستاش ئاسه‌وار و به‌ڵگه و نه‌وتراوه‌كانی، ته‌وه‌ری كاری لێكۆڵه‌رانه بۆ پێكهێنانی بیرێكی مێژوویی. پێكهێنانی بیرێكی مێژوویی بۆ ئه‌وه‌یكه ئه‌م جه‌نایاته له‌بیر نه‌چنه‌وه و بابه‌تی دادخوازی مه‌یسه‌ر بێت. له‌و سه‌رده‌مه‌دا، خومه‌ینی و ڕاوێژكارانی سه‌ره‌كیی واته ڕه‌فسه‌نجانی، خامنه‌یی و حه‌سه‌ن ڕووحانی، كه پاش شكستی سه‌رشۆڕانه‌ی ڕژیم له شه‌ڕی كۆنه‌په‌رستانه له‌گه‌ڵ عێراق، نیگه‌رانی په‌ره‌سه‌ندنی ناڕه‌زایه‌تیی كرێكاران و خه‌ڵكی ئێران بوون، به ئامانجی چاوترسێن كردنی جه‌ماوه‌ری وه‌گیان هاتوو له شه‌ڕ و فه‌لاكه‌تی ئابووری، بۆ كوشتنی به‌ندكراوان به‌رنامه‌یان داڕشت. پڕۆژه‌ی قه‌تڵوعام و كوشتنی به‌ندكراوانی سیاسی له زیندانه‌كانی ئێران پاش نۆشینی جامی ژه‌هر و به فه‌رمانی خومه‌ینی ده‌ستپێكرد. په‌یوه‌ندیی زیندانه سه‌‌ره‌كییه‌كانی ئێران له‌گه‌ڵ ده‌ره‌وه به‌یه‌كجاری پچڕا و له ماوه‌ی دوو مانگدا جه‌نایه‌تێك ئه‌نجام درا كه بزووتنه‌وه‌ی دادخوازی تا به‌ئه‌مڕۆ، داغی نه‌نگی ئه‌م جه‌نایه‌ته‌ی له ناوچاوانی كۆماری ئیسلامی داوه.
به فه‌رمانی خومه‌ینی، هه‌یئه‌تێكی تایبه‌ت، كه دواتر به هه‌یئه‌تی مه‌رگ ناوبانگی ده‌ركرد، بوون به به‌رپرسی جێبه‌جێ كردنی پڕۆژه‌ی كوشتنی به‌ندكراوانی سیاسی. له‌م ڕۆژانه‌دا ده‌زگای كوشتاری ڕژیمی ئیسلامی، هه‌زاران به‌ندكراوی به ئاراسته‌ی جۆراوجۆری سیاسییه‌وه، كوشت. “مۆنته‌زێری“، له كتێبی بیره‌وه‌رییه‌كانی خۆیدا به پێی ئه‌و ڕاپۆرتانه‌ی كه به‌ده‌ستی گه‌یشتبوون، ژماره‌ی به‌ندكراوانی قوربانیی ٢ هه‌زار و ٨٠٠ تا ٣ هه‌زار و ٨٠٠ كه‌س به‌رئاورد كردووه و به پێی هێندێك له ڕاپۆرته‌كانیش ٥ تا ٦ هه‌زار مرۆڤی خه‌باتكار له‌م جه‌نایه‌ته خۆفناكه‌دا گیانیان به‌خاتری خۆڕاگری و بیروباوه‌ڕیان له ده‌ست دا. پاش ئه‌نجام دانی ئه‌م جه‌نایه‌ته، ڕژیم جه‌سته‌ی بێ گیانی هه‌زاران كه‌س له‌م قوربانیانه‌ی له گۆڕه به‌كۆمه‌ڵه‌كانی خاوه‌راندا ناشت.
له سه‌رده‌می كوشتاری خوێناویی ساڵی ٦٧دا، ده‌وڵه‌تانی ئۆرووپایی و ئه‌مریكا و كارناسانی مافی مرۆڤی ڕێكخراوی نه‌ته‌وه یه‌كگرتووه‌كان نه ته‌نیا به نیسبه‌ت ئه‌م كوشتاره ده‌ستیان نه‌دایه ناڕه‌زایه‌تی، به‌ڵكوو به‌شێوه‌ی نهێنی مۆری ته‌ئیدیان له‌سه‌ر دا. میدیاكانی به‌ناو ئازادی هێزه ئیمپریالیسته‌كان، له‌ئه‌نقه‌ست، كوشتاری هه‌زاران كه‌س له به‌ندكراوانی سیاسییان داپۆشی. ده‌وڵه‌تانی ڕۆژئاوا، ئه‌م داكۆكیكارانه‌ی درۆیینی مافی مرۆڤ، كه سیاسه‌تی یارمه‌تی گه‌یاندنی به سه‌قامگیربوونی ڕژیمی ئیسلامییان گرتبووه به‌ر، ده‌ستی سه‌رانی ڕژیمیان بۆ ئه‌نجام دانی ئه‌مجۆره جه‌نایه‌ته ئاواڵه هێشته‌وه. ئه‌وان پاش ناچار كردنی سه‌رانی ڕژیم به قه‌بووڵ كردنی شكست له شه‌ڕی نێوان ئێران و عێراق و نۆشینی جامی ژه‌هر، ئه‌و چرا سه‌وزه‌یان پێدان كه بۆ ڕێگری له ئاخێزی شۆڕشگێڕانه و ئه‌من كردنی ئێران بۆ چه‌وساندنه‌وه و تاڵانكاریی سه‌رمایه‌داریی جیهانی، ده‌توانن ده‌ست بده‌نه هه‌مووجۆره جه‌نایه‌تێك. هه‌ربۆیه ڕێكخراوی نه‌ته‌وه یه‌كگرتووه‌كان، كه كلووپی نێونه‌ته‌وه‌یی ده‌وڵه‌تانی سه‌رمایه‌دارییه، به نیسبه‌ت ئه‌م جه‌نایه‌ته بێده‌نگیی گرته‌به‌ر و به شێوه‌ی شاراوه مۆری ته‌ئیدی له‌سه‌ر دا.
له ئێستادا، له سه‌رووبه‌ندی “ڕۆژی جیهانیی مافی مرۆڤ“، گرووپێك له كارناسانی مافی مرۆڤی ڕێكخراوی نه‌ته‌وه یه‌كگرتووه‌كان سه‌باره‌ت به په‌روه‌نده‌ی كوشتاری به‌ندكراوان له هاوینی ساڵی ٦٧ی هه‌تاوی هۆشداریان به ڕژیمی كۆماری ئیسلامی داوه و ئه‌م كرده‌وه‌یه‌یان جه‌نایه‌ت دژبه مرۆڤایه‌تی پێناسه كردووه و له‌م په‌یوه‌نده‌دا نامه‌یه‌كی ناڕه‌زایه‌تییان بۆ ڕژیمی ئیسلامی ناردووه. بێگومان ئه‌مه ئاكامی لاوه‌كیی بزووتنه‌وه‌ی دادخوازیی خه‌ڵكی ئازادیخوازی ئێران دژبه جه‌نایه‌ته‌كانی كۆماری ئیسلامییه، بزووتنه‌وه‌یه‌ك كه له ماوه‌ی ساڵانی ڕابردوودا به‌هێزتر بووه. هه‌ر ئه‌وه‌یكه په‌روه‌نده‌ی كوشتاری به‌ندكراوانی سیاسی له هاوینی ساڵی ١٣٦٧ وه‌ك جه‌نایه‌تێك له‌دژی مرۆڤایه‌تی كه‌وتووه‌ته به‌ر سه‌ره‌نجی گرووپێك له كارناسانی مافی مرۆڤی ڕێكخراوی نه‌ته‌وه یه‌كگرتووه‌كان، نیشانه‌ی ئه‌وه‌یه كه ئه‌م ڕێكخراوه‌ش له‌وه زیاتر ناتوانێ سه‌رپۆش له‌سه‌ر ئه‌م جه‌نایه‌ته دژه‌مرۆییه‌ی ڕژیمی ئیسلامی دابنێت و ئه‌وه‌ش بێگومان ده‌ستكه‌وتی بزووتنه‌وه‌ی دادخوازییه. تۆمار كردنی كوشتاری به‌ندكراوانی سیاسی وه‌ك جه‌نایه‌تی ڕژیمی كۆماری ئیسلامی دژبه مرۆڤایه‌تی، دووپات بوونه‌وه‌كه‌ی له ئاستی جیهاندا دژوار ده‌كاته‌وه. به‌ڵام بزووتنه‌وه‌ی دادخوازی دژبه جه‌نایه‌ته‌كانی كۆماری ئیسلامی یه‌ك زه‌رووره‌ته و پێویسته درێژه‌ی بێت. بزووتنه‌وه‌ی دایكانی خاوه‌ران، سه‌ره‌ڕای گوشاری به‌رده‌وامی سه‌ركوت، به‌ڕێوه‌چوونی ساڵانه‌ی ڕێزگرتن له قوربانییانی ئه‌م كاره‌ساته، كار و چالاكیی و لێكۆڵینه‌وه بۆ ڕوون كردنه‌وه‌ی پانتایی نه‌ناسراوی ئه‌م كاره‌ساته، به‌ڕێوه‌بردنی دادگای سه‌مبۆلیك، ئاكسیۆن و كه‌مپه‌ینی ته‌بلیغی له ساڵوه‌گه‌ڕی ئه‌م جه‌نایه‌ته، هه‌ر هه‌مووی پێویسته تا پڕۆسه‌ی ڕووخاندنی شۆڕشگێڕانه‌ی كۆماری ئیسلامی درێژه‌ی بێت. تا كاتێك كه كۆماری ئیسلامی نه‌ڕووخێندرێ، نابێ چاوه‌ڕوانی دادخوازی بین، كه‌وابوو پێویسته ئه‌م بزووتنه‌وه‌یه‌ش له‌گه‌ڵ بزووتنه‌وه‌ی كرێكاری و باقی بزووتنه‌وه كۆمه‌ڵایه‌تی و ناڕه‌زایه‌تییه‌كان، په‌یوه‌ند بدرێت. كارناسانی ڕێكخراوی نه‌ته‌وه یه‌كگرتووه‌كان له نامه‌كه‌ی ئه‌م دوایانه‌ی خۆیان بۆ سه‌رانی كۆماری ئیسلامی، ته‌ئكیدیان كردووه كه شاردنه‌وه‌ی بێبه‌زه‌یانه‌ی قوربانییان “تا كاتی ڕوون بوونه‌وه‌ی چاره‌نووس و شوێنی ناشتنییان” به‌رده‌وام درێژه‌ی ده‌بێت. بێگومان، ته‌نیا بزووتنه‌وه‌ی دادخوازی و په‌یوه‌ندیی له‌گه‌ڵ باقیی بزووتنه‌وه پێشڕه‌وه كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان ده‌توانێ به‌مجۆره گوشارانه، بواری كرده‌وه‌یی ببه‌خشێت و ڕێگری له‌وه بكات كه په‌روه‌نده‌ی كوشتاری به‌ندكراوانی سیاسی له ساڵی ٦٧ی هه‌تاوی ببێته بابه‌تی دامركاندنی گرژی و كێشمه‌كێشی ڕژیم له‌سه‌ر به‌رنامه‌ی هه‌سته‌یی و سیاسه‌ته ناوچه‌ییه‌كانی له‌گه‌ڵ ده‌وڵه‌ته سه‌رمایه‌دارییه‌كانی ڕۆژئاوا.