سه لام قادری
وە کوو ئەندامی رێکخراوێکی دیاری سیاسی واتە کۆمەڵە ئەزمونم لە کاری رکخراو دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی تازە لاویم کە پێویست ناکات بچمە ناو وردە کارییەکانیەوە، بەلام گرینگە کە چ دەرس و تێگەیشتنێکم لێ وەرگرتوە و مەبەستی ئەم نوسراوەیەیش وەگەڕ خستن و کەڵک وەرگەتن و هاوبەشکردنی ئەو درەس و ئەزموونانەیە لەگەڵ لایەنگران و بەرەی سەربەکۆمەڵەی ناو کۆمەڵگای کوردستان و لە هەموویشی گرینگتر هەڵسوڕاوان و چالاکانی بوارە جۆراوجۆرەکانی خەباتی کۆمەڵە لە کوردستان.
هەر لە سەرەتاوە پێویستە تاکید لەوە بکەمەوە کە ئەزمونەکانم ئەوەم پێدەڵێن کە فۆرمولی حیزب و جامعە دەستەواژە و فۆرمولێکی هەڵەیە بۆ تێگەیشتن لە چیەتی و چۆنیەتی ئەرک و شێوەی کاری رێکخراوەیی رێکخراو و حیزبی سیاسی.بە دڵنیاییەوە خاڵی سەرەتایە بۆ تێگەیشتن و بنەماداڕشتنی پەیوەندی کۆمەڵگا و حیزب،کۆمەڵگایە،حیزبێکی سیاسی ناتوانێ ئامرانە و لە سەرەوە لە دەریچەی ئاوات و ئارەزوو وبڕیار و بەیانەکانی خۆیەوە بڕوانێتە کۆمەڵگا و ئەرک بۆ بەردەنگی خەبات و سیاسوتی خۆیی دیاری بکات،بەڵکوو دەبێ لە پێوەندی و هەڵسەنگاندنێکی بابەتی و زانستی رۆژانەدا بێت بۆ بارودۆخی کۆمەڵگا و ئەرک گەلێ کە ئەو بارودۆخە دیخاتە سەرشانی فۆرمولە بکات و بیکاتە بنەمای رێکخستنی کۆمەڵایەتی و سیاسی. بارودۆخی کۆمەڵگا سۆبجێکتیڤ و زەینی نیە،بەڵکوو بە شێوازێکی بێرەحمانە عەینیە و لەگەل خەون و خەیاڵ و موستەڵەحاتی حیزبەکان خۆی ڕێکناخات.
کۆمەڵگای کوردستان و کۆمەڵە
پێویستە سەرەتا لە دروسترین دەستەواژەیەک کە لە ئەدەبیاتی کۆمەڵەدا سەبارەت بە کۆمەڵگای کوردستان وتراوە دەست پێبکەم، دەستەواژەی (بزوتنەوەی شۆڕشگێڕانەی کوردستان) ئەم دەستەواژەیە زۆر جار لە لایەن چەپی کاڵفام و دەروێش مەسلەکەوە وەکوو ئاماژە بۆ ناسیۆناڵیست بوونی کۆمەڵە نوێندراوە،هۆی ئەو کاڵفامی و دیعایە بێ بنەمایەیش دەگەڕێتەوە بۆ ئەوەی کە ئەگەر بابەتی و زانستی و وەکوو خۆی کۆمەڵگای کوردستان بیبینی؛ ئەو کۆمەڵگایە نە خۆبەخۆ چەپ و کۆمۆنیستە و نە ڕاست و ناسیۆنالیست.گرینگترین و ئەرێنیترین راستی سەبارەت بەم کۆمەڵگایە ئەوەیە کە کۆمەڵگایەکی زیندو و بەرهەستە و ئامادەیی و بوونی بزووتنەوەیەکی لە جووڵەنەکەوتوو و بێڕاوەستان رووی حاشا هەڵنەگری ئەو کۆمەڵگایەیە.هەر حیزب و رێکخراوێ و تەنانەت دەوڵەتی کۆماری ئیسلامی ئەگەر بێتوو لەم راستیە تێنەگات لە بەڕێوەبردنی بە رنامەکانی توشی شکست و دەبەنگیەت دەبێ یا تێکدەشکێ.ئەم بزووتنەوەیە لەخۆیدا هەڵگری ناوەرۆکی پێشکەوتنخواز یان دواکەوتوو نیە، بەڵکوو ئیمکانی ئەوەی بەرەو پێش یان بەرەو دواوە ببرێ همیشە هەیە و هیچ سیحر و جادوویەک نەکراوە کە رێگر بێ لە پێش و پاش کەوتنی.ئەم بزووتنەوەیە بزووتنەوەیەکی بەرحەق و رەگ و ریشەدارە دژ بە زوڵم و ستەمی دەوڵەت کە لەنەتەوەی سەردەست و دارو دەستە محلیەکانی پێک هاتووە. بە پێی سیاسەتێکی شئونیستی دەوڵەتە یەک لە دوای یەکەکانی ئێران،بە تایبەت رژیمی پاشایەتی و دواتریش رژیمی ئیسلامی، کوردستانیان وەکوو مەترسی بۆ یەکپارچەیی خاکی ئێران ناسیوەو لە ئاکامدا ئەم ناوچەیە بەردەوام لە ژێر زەبر و زەنگدا بووە و بێ بەش راگیراوە.پێویست ناکات منداڵێکی ساوا،کرێکارێکی شاەداری، یا فەلایەک لە گوندێکی کوردستان ناسیوناڵیست یا خۆ کۆمۆنیست بێ بۆ ئەوەی هەست بەم ستەمە بکات و دژی دوژمن بێت و خۆی بە ئامادە بۆ هەر بەرهەڵەستکاری وبەرانبەرکێیەک لەگەل حکومەت بزانێ.بەم واتایە بزاوتێک لە کۆی کۆمەڵگای کوردستاندا هەیە و ئەم بزاوتە لە پێشوازی بەرین و بەردەوامی جەم ئاوەری کوردستان و لە بەشداری و گیانبازی بەرچاوی تاکەکانی ئەم کۆمەڵگایە بۆ ئامانجی رێکخراوە سیاسیەکاندا دەبیندرێت. بزووتنەوەیەکی بەرینی دژی ستەمکاری هەیەو لەم بزووتنەوەیشدا مەیل و بۆچونی جیاوازی سیاسی لە رێگەی رێکخراوە سیاسیەکانی کوردستانەوە تێیدا چالاک و بەشدارن.بزووتنەوەکە خۆ بەخۆ شۆرشگێڕانە و ئاشتی هەڵنەگرە و چوونکە لە کوردستانیشدا هەڵکەوتووە بە دروستی پێی دەوترێ (بزووتنەوەی شۆڕشگێرانەی کوردستان) هەر وا کە کەس بە بزووتنەوەی شۆڕشگێڕانەی فەلەستین ناڵێ بزووتنەوەی شۆرشگێڕانەی قاهرە و واشنگتۆن،پێویست ناکات کەسیش لە ناو و ناوەرۆکی بزووتنەوەی کوردستان بسڵەمێتەوە. پێداگریم لە سەر ئەم بابەتە گرینگە سەبارەت بە کۆمەڵگای کوردستان لەبەر ئەوەیە کە هەر حیزب و رێکخراو و چالاکێکی حیزبی لە کوردستاندا ئەم راستیە لە بیر بکات و بە رۆحیەتێکی بزووتنەوەییەوە هەڵسوکەوت نەکات سەرەتا خەسار بە خۆی و رێکخراوەکەی و دواجاریش بە کۆمەڵگاکەی دەگەیەنێت.لەم کۆمەڵگایەدا هەڵسوکەوتی هەموو چالاکێ و هەموو چالاکییەک لە ژێر تێغی قەزاوەت و چاوەدێری جەمئاوەریدایە و ئەم قەزاوەتە لە پشتیوانی بەرین یان بە عەکسەوە پشت گوێ خستنی چالاکان و رێکخراوەکاندا رەنگ دەداتەوە. کۆمەڵانی خەڵک لەرێگەی تەمەن و ژیانی راستەوخۆی خۆیانەوە بە هەستیاری و کات و سات ناسانە بۆ کردە و دروشمی سیاسی گەیشتوون،بۆیە ئەگەر دروشم و پلان و شێوەی کار بە میتری ئامادەیی و پێویستی کۆمەڵایەتی نەپێودرێ و تەنیا لە خەیاڵ و زەینی حیزب لە سەرەوە هاتبێ سەرکەوتوو نابێت.ئێمە وەکوو کۆمەڵەی کۆمۆنیست جیاوازین و خاوەن بەرنامەو ئاسۆی کۆمۆنیستین بۆ دوارۆژی کۆمەڵگای کوردستان و گەر بە دروستیش ئیشی بۆ بکەین مەحاڵ نیە کە بتوانین ئەم بەرنامە و ئاسۆیە کە ئیستا لە لایەن بەشێک لە جەم ئاوەری بەرینی کوردستانەوە قبوڵ کراوە بکەین بە بەرنامەی هەموو کۆمەڵگایی کوردستان و چنینی کرێکار رابەر و جێبە جێکەری ئەو بەرنامەیە بێت.بۆ بڕینی ئەو رێگا دورو درێژە دەبێ بە شێوازی بزووتنەوەیی کار بکەین، واتە لەگەڵ هەر کەس کە بە راستی لەبەشێک لە بەرنامەکانماندا هاوبەشین کار بکەین وەکوو چەپی کاڵفام و دەروێش مەسلەک ترس و وەسواسی دۆڕینی پاراوی ئایدۆلۆژیکی خۆمانمان نەبێت.لە پەراوێز و لە دوای خەڵکانی ترەوە نەبین،هەرکەسەو عینەن و تەواوەن هاوڕامان نەبوو نەیترنجێنینە ناو بەرەی راست و ناسیۆناڵیست و دوو دەستی نەیبەخشین بە حیزبە ڕکابەرەکان.کۆمەڵگای کوردستان کۆمەڵە وەکوو یەکێک لە دوو هێزی سەرەکی خۆی دەناسێت و چاوەڕوانی گەورەیشی لێی هەیە.کۆمەڵگای کوردستان کۆمەڵە وەکوو واعیز و پێشنیارکەری کۆمەڵێ فیکرەو دەستەواژەی نامۆ ناناسێ،بەڵکوو وەکوو داهێنەری خەباتی مەدەنی و رێکخراوی مەدەنی و مل نەدانی مەدەنیانە دەناسێ.وەکوو هێزێ کە وڵامی جیاواز و جۆراوجۆری بۆ قۆناخی جۆراوجۆری ئەو کۆمەڵگایە پێ بووە.وەکوو حیزبی قەتیسی ناو دنیای زەینی و دەستەواژەی فیکری و مەکتەبێکی فیکری نایناسێ؛ کە وابوو لە هەڵسوڕاوانی کۆمەڵە چاوەڕوان دەکرێ کە لە هەموو ئەو بوارانەی خەباتی کۆمەڵایەتی کە پێویستیەکەی هەست پێدەکرێ دەسپێشخەر و ئامادە بن، تێگەیشتوویی و پێگەیشتووی خۆیان وەکوو کادرێکی بەرێوەبەر و پێشخەری بوارە جۆرا و جۆرەکانی خەباتی سیاسی و کۆمەڵایەتی و کلتوری پیشان بدەن،جێگای متمانە و پرس و ڕا بن لای کۆمەڵانی خەڵک و چالاکانی تری ناو بزووتنەوە کۆمەڵایەتیەکان.دەتوانم بە خۆشحاڵییەوە بڵێم لەو دەورەیەوە کە من وەکوو تازە لاوێک دەستم بە کاری تەشکیلاتی کرد سەردەمی پاش جیا بوونەوەی (رێکخراوی زەحمەتکێشان) لە کۆمەڵە، تا ئەمڕۆ نمونەی ئەم جۆرە هەڵسوڕاوانە لە ناو چالاکانی کۆمەڵەدا بنبڕ نەبووە،بەڵام کەم بووە و بە ئەندازەی پێویست نیە.لە ژێر کاریگەری چەپی سکتاریستیدا دابەزین بۆ جۆرە تێگەیشتنێکی سکت بۆ دەورەیەک هەستی پێدەکرا.تێگەیشتنی شێوە سکتاریستی خۆی بە وشەو دەستەواژەگەلی مەسلەکیەوە دەبەسێتەوە،هەر جوڵانەوە چالاکیەک بە زەقی وشەگەلی وەکوو کرێکار و کۆمۆنیزم و شۆرا بە خۆیەوە ڕانەکێشێ بە هی خۆی نازانێ و بەشداری کردن تیایاندا بە ئەرکی خۆی نازانێ.دەتوانم بڵێم کە هەندێک لە کۆمیتە و چالاکییەکان بۆ پێکهێنانی رێکخراوی کرێکاری نمونەیەک بوو لە گرفتار بوون بەم شێوە سبکی کارە؛ لەوێ کە دەبوو بۆ یارمەتیدان بە پێکهێنانی رێکخراوەی کرێکاری هاوبیری بکەین و هەنگاو بە هەنگاو ئەو بوارە ببوژێنینەوە خۆمان توشی موناقشەی فیکری بێکەڵک دەکرد و هەر جارەو بە بابەت یان باسێکی لاوەکیەوە کات و توانایی خۆمانمان خەسار دەخست.ئەزموونی من لەو بوارەدا ئەوەم پێدەڵێت کە ئەولەویەت بەندی کاری ئێمە هەڵە بوو،واتە لەوێ کە دەبوو تەواوی وزە و ورەی ئێمە تەرخان بکرێت بۆ رێکخستنی پیشەیی و هەوڵبدەین گرێ کوێرەی چۆنیەتی ئەو جۆرە رێکخستنە بکەینەوە وزەی خۆمان بە باسگەلی سیاسی پێشوەختەوە خەریک دەکرد،یان باشترە بڵێم لە رێگەی کەسانی سکت و دەروێش مەسلەکەوە پەلکێش دەکراین بۆ ئەو مەیدانی موناقشەو و زۆرانی سکتاریستیانە و بەم جۆرەیش لە کاری علەنی و قانونی لە ئاستی بەرینی کۆمەڵایەتی بە پێی توانا و پێگەی کۆمەڵایەتی جیاوازمان دور دەکەوتینەوە.شاعیر و شانۆکار و موهندیس و بازاڕی و موعەلیم و کرێکار هەموومان خۆمان لە یەک بواردا قەتیس کردبوو. بە جێگای ئەوەی کاری علەنی و قانونی و لە ئاستی بەرینی کۆمەڵایەتیدا بکەین و ئسووڵی ئەو کارە بپارێزین، کاری مخفیمان بە ئاشکرا دەکرد و خۆمانمان زیاتر دەخستە بەرچاوی دوژمن.چونکا ئەوەی کە بە علەنی دەمانوت بۆمان نەدەچوە پێشەوە و لە عینی حالیشدا دەکەوتینە بەرچاوی دوژمن. جار و بار لێمان دەگیراو بەر زەرب و شەتم و بگرە ئەشکەنجەی دوژمن دەکەوتین و بۆ خۆمان پێمان وابوو کە مادامێ دەگیرێین کارێکمان کردوە کارستان.
نامەوێ بڵێم ئەوەی دەمانکرد کەم نرخ یان بێ نرخ بوو،بەڵکوو دەمەوێ پێ لەسەر ئەوە دابگرم کە ئەوە کەمتر و کاڵتر بوو لەو هەموو ئەزموونەی رێکخراوە چەپەکان و لە هەموویشیان سەرەکیتر کۆمەڵە لە کوردستاندا لە یادەوەری خەڵکدا بە جێیان هێشتبوو.چاوەڕوانی ئەو کۆمەڵگایە لە ئێمەی چەپ زیاتر بوو.بوارگەلێکی وەکوو ژینگەو و بواری چالاکی فەرهەنگیمان تەواوەن پشت گوێ خستبوو،هەندێ جار لە ئیش کردنمان دژ بە توند و تیژی دژی ژنان و لە خەبات بۆ رزگاری ژنان توشی پەڕگیری دەبووین و بازمان بە سەر دەرد و زامی هەنووکەیی ژناندا دەداو دەمانویست بە دروشمی زەق و توند رادیکاڵ بوونمان بسەلمێنین.بە بڕوای من ئەوە جۆرێک لە توندرەوی و پەڕگیری بوو کە ئێمەی لە هاوکێشە بابەتی و هەنووکەییەکان دور دەخستەوە و لە توێکڵ و قاپورەی بابەتەکاندا دەماینەوە و نە ماندەتوانی قوڵ بینەوە لە گرێکورەی بەرەو پێش بردنی ئەم بوارە و بەردەوامیمان دەستەبەر نەبوو.
لە کۆمەڵگای کوردستاندا خەڵکێکی زۆر دژی زوڵم و ستەمی نەتەوەی سەردەستە و خەبات دژی ستەمی نەتەوەیی بەرگ و رواڵەتی هەموو جۆرە بزێوی و سەرکێشیەکیەتی،بەرەیەکی پێکهاتو لە چین و توێژی جۆراوجۆری ناو ئەو کۆمەڵگایە،ئەم خەڵکانە حیزبی نین و دژی حیزبەکانیش نین،قینێکی هاوبەش دژ بە دەوڵەتی داگیرکەرو دام و دەسگاکانی پاڵنەریانەو خۆیان لە بەرەی خەباتی جەم ئاوەری و بزووتنەوەییدا لە پاڵ هەر هاوچارەنووسێکی خۆیاندا دەبین و لایەنگران و چالاکانی حیزبە ناسیوناڵیستەکان غریزەتەن خۆیان بە بەشێک لەم بزاوتە کۆمەڵایەتیە دەزانن و ئەو بە بەشێک لە خۆیان،بەڵام شێوە کارێ کە باسم لێکرد وا دەکات هەندێ لە چەپەکان و ئیسلامیەکان خۆ لە دەرەوە ولە بەرانبەر ئەمەدا ببیننەوە و خۆیان بخزێننە کونجی کۆڕ و کۆمەڵی پاراوی ئیدئۆلۆژیکی و خۆ بە کاری بچوک و سنوردارەوە خەریک بکەن.
کۆمەڵگاو کۆمەڵەو سێ ئاست لە پەیوەندی
ئەو کەسانەی هەڵقەی واست و گرێدەری کۆمەڵگای کوردستانن بە کۆمەڵەوە سێ ئاست لە خۆ دەگرێ
یەکەم، ئەو کەسانەی کۆمەڵەن و لە دوژمن و لە کۆمەڵگا شاریاوەن و لە کۆمەڵە ئاشکران(بەشی تەواو مخفی تەشکیلاتی کۆمەڵە)
دووەم، ئەو کەسانەی لە دوژمن و کۆمەڵگا و کۆمەڵەیش ئاشکران
سێهەم، ئەو کەسانەی لە دوژمن و لە کۆمەڵە زۆر ئاشکرا نین،بەڵام هەستیاری مێژوویی خەڵک هەستیان پێدەکات.
بەشی تەواوەن مخفی تەشکیلات
هەمیشە دەبێ کەسانێک هەبن کە تەواوون مخفی بن،مخفی لە هەمووکەس و هەموو کۆمەڵەییەکیش جگە لە کۆمیتەی رێکخستنی بەشی تەشیکلاتی شارەکانی کوردستان.دیارە وەکوو پێویستی، هەڵسوراوی تا ئەم ئاستە مخفی همیشە پێویستە،بەڵام کەم و زیادیی ژمارەی ئەم بەشە تەواو مخفیە گرێدراوە بە لێکدانەوە و بارودۆخی تەشکیلات لە هەر دەورە یەکی دیاریکروادا. بۆ نمونە (سەردەمێ خەباتی چەکداری) ئەم ئاستە تەواو مخفیە دەتوانێت یارمەتیدەرێکی گەورە بێت بەو بوارە.ئەم بەشە کاری زۆر گرینگ و بەکەڵک دەکات بەڵام بەشێکە کە دەم و چاوی شاراوەی حیزبە لە ناو کۆمەڵگاو و تەنیا کۆمەڵە و بەرپرسانی ئەو بوارەن کە لە هەڵسنگاندن و نرخاندی ئەم بوارە دەکەن .
بەشی دووهەم
ئەو بەشەی تەشکیلات کە لە دوژمن و کۆمەڵگا شاریاوەیە، بەڵام لە کۆمەڵە ئاشکرا
ئەم بەشە چالاکانی بە مانای رێکخستن سەبەخۆ دەگرێتەوە، بە و مانایە کە بۆ هەر چالاکییەک یان با بڵێین بۆ هیچ چالاکییەک پێوەند بە کۆمەڵەوە ناکە ن و خۆیان و بە لێکدانەوە تشخیصی خۆیان لە محەلدا و لە بوارێ، یان چەن بواری کۆمەڵایەتیدا چالاکن و سەر و کاریان هەیە لەگەڵ هەموو کەسێک کە چالاکی کۆمەڵایەتی هەبێت؛ بە ڵام وا دەرناکەون کە ئاسان بێ تشخیص بدەی مەیل و ئاراستەی سیاسی و زەینیان چیە و دڵیان بۆ کام رێکخراوی ممنوعەی سیاسی لێدەدا،کۆمەڵە،دیموکرات یان حیزبی تر.ئەم جۆرە کەسانە هەڵسوڕاوانی علنی،مجازن و دەوڵەت یان نەیارانیان هەوڵ دەدەن بیانبەسنەوە بە یەکێک لە رێکخراوە سیاسیە قەدەغە کراوەکانەوە بۆ ئەوەی بەر بە چالاکیان بگرن،بەڵام چون پەیوەندی ئەم جۆرە کەسانە بە ڕێکخراوە سیاسیەکانەوە زیاتر پەیوەندییەکی رمزی و ئاراستەیی و مەعنەویە سەلماندنی بۆ حکومەت و نەیارانیان ئاسان نیە و ناتوانرێ حوکمی قورس بە سەریابدا بسەپێت.ئەو کار و چالاکیانە ئەم جۆرە چالاکە دەیکەن،چالاکیەکە کە هەر لە ژێر حاکمیتی ئەم حکومتە سەرکوتگەرەدا مومکینە و دەتوانرێ بسەپێندرێ بە سەر حکومەت و دام و دەسگاکانیدا.ئەم چالاکییە بەرعکسی رواڵەتی هاسانی،هاسان نیە بەو مانایە کە لە لایەک ئامادەیی روبەڕوبوەنەوەی بەردەوام لەگەل حکومەت و دادگای دەوێت،لە لایەکی تر توانایی و کەسایەتی نەرم و نیانی کۆمەڵایەتی و بجۆش لە گەڵ خەڵکانی جۆراوجۆر، بە مەیلی سیاسی و عقیدەتی جیاوازی دەوێت. لە هەموویشی گرینگتر ئەوەیە کە لە ناو کۆمەڵگاو رو لە کۆمەڵانی خەڵک و دەستگا ئەمنیەتیەکان دەبێ لە بەرگ و رواڵەتی چالاکی بوار و کاری دیاریکراودا خۆیان بناسێنن و ئاسان نەبێ خەڵک دڵنیا بن لەگەڵ کام حیزبی دیاریکراون ،هاسان نەبێ کە بزاندرێت لەگەڵ حیزبێک پێوەندیان هەیە یان نا،لە حاڵێکدا کە ئەو ۆپەیوەندیە چ لە رێگەی ئاراستەی ئیش کردن و چ لە رێگای بیرو ڕا گۆڕینەوە لە کات و بواری پێویستا دەتوانرێ ببێت و شاردراوەیش بمێنێت.
بەشی سێهەم
ئەو بەشەی لە خەڵک ئاشکران و لە کۆمەڵە و دوژمن مخفین
ئاستێکی بەرین لە خەڵکانی دڵسۆز و دڵ پڕ لە تین و ورەی شۆڕشگێڕانە هەن کە دەتوانم بڵێم بەر بڵاوترین تۆڕ و رایەڵەی گرێدانی کۆمەڵگا و کۆمەڵەن بە یەکەوە کە. ئەم جۆرە کەسانە بە هۆی جۆراو جۆر، لەوانە بارودۆخی کاری و ئیداریان نایانەوێت پەیوەندی رێکخراوەیی بکەن بەو رێکخراوەی کە خۆیان بە هاوڕای دەزانن و دڵیان بۆی لێ دەدات، ئینسانگەلێکی خۆش ناو وە جێگای متمانەی شوێنی ژین و کاری خۆیانن و لە چرکە ساتگەلی مێژوویی گرینگی وەکوو راگەیاندنی مانگرتنی گشتی لە کوردستان،یان لە کاتی وەکوو تحریمی ئینتخاباتدا زۆر دخاڵەتگەرن و بەشێکی چالاکن لە پشتیوانی خەباتی هەڵسوڕاوانی علنی/مجاز. لە کات و ساتی پێویسستدا پشتیوان و پەرەپێدەری بڕیار و بانگەوازی کۆمەڵەن، چ لە کاتی مانگرتن و چ لە کاتی هەستیاری تردا.وەکوو وتم بە هۆی ژمارەی زۆریان،بە هۆی نەبینینی رایەڵی پەیوەندیان بە کۆمەڵەوە،ئاسان نیە کە کۆمەڵە دانە بە دانەی ئەم ئازیزانە بناسێتەوە و گرێیان بدات بە پەیوەندی راستەوخۆی حیزبی و رێکخراوەییەوە. بە دڵنیاییەوە کۆمەڵە چرکە ساتی سەرکەوتنەکاندا هەست بە بوونیان دەکات و سەنگ و وەزن و کاریگەریان دەناسێتەوە. خەڵک ئەم جۆرە کەسانە وەک ئیعتبار و پێناسی هەمیشە حازر و لە بەرچاوی کۆمەڵە دەناسنەوە و زۆرێک لەم ئازیزانە لە بنە ماڵەیاندا یان گیانبەختکردو،یان پێشمەرگەو،زیندانی سیاسیان هەبووە،یان بۆ خۆیان دەرمورەیەک زیندانی سیاسی بوون.
تۆڕی جاڵجاڵۆکە ئاسای رایەڵەی دیار و نادیار
وەک دەبینین تان و پۆی پەیوەندی کۆمەڵگای کوردستان و کۆمەڵە و ئیمکانێ کە بزوتنەوەتی کوردستان رەخساندویە بۆ رێکخراوە سیاسیە کانی کوردستان رژیمی لە ناو تۆڕێکی جاڵجاڵوکە ئاسا لە رایەڵەی دیار و نادیار گرفتار کردوە. رژیم هەموو دەم و بە هەموو شەڕە سارد و گەرم و نیوە گەرمەکانیەوە لاواز و بە چۆکدا هاتوو بووە لە کوردستاندا. هەڵسوڕاوانی کۆمەڵە لە هەرکام لەم سێ بوارەدا کاریگەریان لە سەر یەکتر هەیە و لە کاتێکا لاوازی و وردە کاری و دوبارە کاری چالاکان دەبێتە هۆی لاوازی لە بوارێک لە بوارەکانی کاری کۆمەڵەدا وەخەبەرمان دێننەوە. ئەوەی کە مەبەست بوو لە نووسینی ئەم نامیلکەیە پێداگری بوو لە سەر بارودۆخی بززوتنەوەیی کوردستان و گرینگی کاری کۆمەڵایەتی و بززوتنەوەیی،کارێک کە مەبەستی ناسین و وڵامدانەوەی زانستی و بابەتی بە مسائلی هەنوکەیی کۆمەڵگای کوردستانە،نەوەک مۆرکی عقیدەتی و حیزبی دان لە بزاوتە رۆژانەکانی ناو کۆمەڵگا.دڵنیام کۆمەڵگای کوردستان وەکوو ئاوێنەیەکی باڵانوێن و بە پێوانەی کاریگەریە مەزنەکانمان لە رابردودا، قەوارەی بچوک و هەڵەی چالاکی ئیمڕۆمان دەخاتەوە بەرچاومان و ناهێلێت لە خودی واڵاو مێژوویی خۆمان بێگانە بین. وەکوو لە گشت ئەم نامیلکەیەدا پێداگری لە سەر کرا رەمزی سەرکەوتن و پێشکەوتنمان لەوەدایە کۆمەڵگا و ئەرکە کۆمەڵایەتیەکان بچوک نەکەینەوە بۆ کلێشە فکرییە کان،بەڵکو بەقەد پێویستیە کۆمەڵایەتی و بزوتنەوەئیەکان خۆمان و بیر و رامان کێش بێنین و بگونجێین لە گەڵ گەڵ ئەرکەکان و پێویستیەکان.
سه لام قادری