کۆمەڵە_رێكخراوی كوردستانی حیزبی كۆمونیستی ئیران
وتاری ڕۆژ

پێویستیی به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ له‌گه‌ڵ شێوازه‌ جۆراوجۆره‌كانی توندوتیژی دژبه‌ ژنان

N82655422 71852060

ڕۆژی دووشهممهبهبۆنهی ٨ی مارسی ئهمساڵ، ڕێكخراوی ههواڵنێرانی بێسنوور لێكۆڵینهوهیهكی لهسهر باروودۆخی ژنانی ڕۆژنامهوان له١١٢ وڵاتی جیهان بڵاوكردهوهو ٤٠ وڵاتی وهكمهترسیدار یان یهكجار مهترسیداربۆ ژنانی میدیاكار وهسف كرد. لهپێشهكیی ئهم ڕاپۆرتهدا كهلهژێرناویڕۆژنامهوانی لهبهرامبهر سێكسیسمبڵاوكراوهتهوههاتووهكه‌: “ڕۆژنامهوانی پیشهیهكی پڕمهترسییه‌. بهڵام مهترسییهكان زیاتر ههڕهشهلهڕۆژنامهوانانی ژن دهكهن. ژنان سهرهڕای مهترسییهچارهههڵنهگرهكانی پیشهی ڕۆژنامهوانی، لهگهڵ توندوتیژیی ڕهگهزی و سێكسیش بهرهوڕوون“.

ڕێكخراوی ههواڵنێرانی بێسنوور لهدرێژهدا دهنووسێمهترسیی ئازاری ڕهگهزی و سێكسیی تهنیا ههڕهشهلهو ڕۆژنامهوانانهناكات كهلهشوێنه جۆراوجۆرهكان خهریكی ئامادهكردنی ڕاپۆرتن، بهڵكوو لهناو تۆڕهكۆمهڵایهتییهكان، لهناو ئینتێرنێت و تهنانهت لهشوێنی كارهكهشیان ئهم مهترسییهبوونی ههیه‌”. كهسانێك كهلێكۆڵینهوهیان لهسهر كراوهدهربارهی ئازارهڕهگهزی و سێكسییهكان دهڵێن كه٧٣ لهسهدی ئازارهكان لهفهزای ئانلاین و لهڕێگهی ئیمهیل و تۆڕهكۆمهڵایهتییهكان، ٥٨ لهسهد بهشێوهی فیزیكی لهشوێنی كار، ٤٧ لهسهد لهڕێگهی تهلهفون، ٣٦ لهسهد بهشێوهی فیزیكی لهسهر شهقامهكان، ١٥ لهسهد بهنامهو ١٣ لهسهد بهشێوهی فیزیكی لهناو ماڵ، ئهنجام دراون. لهو ڕاپۆرته٣٧ لاپهڕهیهدا لهسهر زاریرانا ئهیووبڕۆژنامهوانی هێندی كهڕاپۆرت و لێكۆڵینهوهكانی بهناوبانگن، هاتووهكه‌ “ئهو ههموو ڕۆژێ لهڕێگهی ئینترنێتهوهپهیامی ههڕهشهبهدهستدرێژی و مهرگی پێدهدرا“.

شوێنی كاری ژنانی ڕۆژنامهوان كهپێویستهشوێنێكی ئهمن بێت، دووههمین شوێنێكهكهلهم ڕاپۆرتهدا وهك شوێنی تێكهڵ بهئازاری جنسی باسی لێكراوه‌.

ڕێكخراوی ههواڵنێرانی بێسنوور ههروهها دهنووسێ كهلهگهڵ پهرهسهندنی بزووتنهوهیئهمنیش یان MeToo” ئهم حهقیقهتهكه‌ “ژنانی ڕۆژنامهوان لهیهكهم كهسهكان بوون كهبوێرانهدهستدرێژی و ئازارهكانیان لهقاودا، بههێزتر بوو و پهرهی سهند“. بهپێی ئهم ڕاپۆرته، ٨٥ لهسهدی ئهو كهسانهی كهپرسیاریان لێكراوهلهسهر ئهو باوهڕهن كهبهخشینی سزای كهسانی تاوانبار، دهبێتهوههۆی دووپات بوونهوهی توندوتیژی ڕهگهزی و ههر ئهم ژنانهو یان ژنانی دیكهدهبنهوهقوربانیی ههر ئهم كهسانه‌.

ئاشكرایهكهئێران یهكێك لهنائهمنیترین وڵاتهكانی جیهانهبۆ ژنان، لهبهرئهوهیكهژنان تێیدا لهگهڵ توندوتیژیی سیستماتیكی دهسهڵاتی سهرمایهداریی ئیسلامی بهرهوڕوون. ئهگهرچی هیچكات ئامارێكی ڕاستهقینهلهم بوارهدا بوونی نهبووهبهڵام ههوڵی لێكۆڵهران بهشێوهی جیاواز، سهلمێنهری زۆرێك لهڕاستییهكانن. ساڵی ٩٨ لێكۆڵینهوهیهك لهژێرناویههواڵنێرانی ژنی ئێرانی و ئازارهجنسییهكانلهبی بی سیی فارسی بڵاوكرایهوه، كهبنهمای ئهم ڵێكۆڵینهوهیهئهزموونی ژنانی ههواڵنێر بوو. یهكێك له ههواڵنێران وتبووی كه‌ “ئهم بابهتهبۆ ئهو تازهنییه‌. فهزای میدیایی له ئێران یهكجار چكۆلهیهو ههواڵهكان بهخێرایی بڵاو دهبنهوهبهڵام زۆربهی جارهكان ئهم ههواڵانهلهناو كهسانی فهنی و میدیایی دا دهمێنێتهوهو لهترسی ئابڕووچوون و لهدهست دانی پێگه، بۆ دهرهوهدزهناكهن. هێندێك جاریش كهههواڵهكان لهتۆڕهكۆمهڵایهتییهكاندا بڵاوبوونهتهوه، بهڕێوهبهرانی میدیاكان داوایان لهكهسهكان كردووهكهبهخاتریپاراستنی ئابڕووپۆستی پێوهندیدار بهم ڕووداوانهلهئێكانتهكهیان بسڕنهوه‌”. تاوانبار كردنی ژنان و پهیوهند دانی پێشكهوتنی كارییان بهقیافهو ڕووخساریان، كێشهیهكی دیكهی ژنانه‌. خاڵی جێگای سهرهنج ئهوهیهكهیهكێك لهو ههواڵنێرانهی كهوتووژی لهگهڵ كرابوو وتبووی كه‌ “هێندێك كهس كهقهرارهوتووێژیان لهگهڵ بكرێ، دهزانن كهپێویستمان پێیانه، ههربۆیهخۆیان یهكجار لێمان نزیك دهكهنهوهو خۆیان بهسهر ههواڵنێرهكهدا دهسهپێنن. هێندێكیان چاوهڕوانی ئهوهن كهدهستیان لهگهڵ لێبدهینهوهو یهكجار لێیان نزیك بینهوه‌. هێندێكیشیان ههڵسووكهوتی سهمیمانهی ئێمهدهكهنهبیانوویهك بۆ خۆنزیك كردنهوهی لهڕادهبهدهریان“.

ئهو ههواڵنێرانهی كهئهم ههڵسووكهوتانهیان لهگهڵ كراوهدهڵێن: “سهیر ئهوهیهكهزۆر كهس لای وایهئێمههیچ كێشهیهكمان لهگهڵ ئهم كارهیان نییه‌. بهتایبهت پهیوهندی گرتن بێ پرس لهتێلێگرام و باقیی شوێنهمهجازییهكان، لهڕوانگهی زۆرێكهوهموزاحیمهت نییه‌”. ڕهنگبێ وێبچێت كهلهچاو جهنایهت و توندوتیژییهكانی كۆماری ئیسلامی دژبهژنان بهشێوهی ڕاستهوخۆ و ناڕاستهوخۆ، ئهمجۆرهلێكۆڵینهوانهكاریگهرییهكی بهرچاویان لهسهر كۆمهڵگا نهبێت. بهڵام گرینگیی ئهمجۆرهڕاپۆرتانهئهوهیهكهتێیاندا ههوڵ دهدرێ بوارهجۆراوجۆرهكانی دیكهی توندوتیژی دژبهژنان شیبكرێتهوه‌. بهداخهوهئێمهتهنیا لهگهڵ شێوازێك لهتوندوتیژی دژبهژنان بهرهوڕوو نین. ئهسید پژاندن، دستدرێژیی سێكسی، قهتڵی نامووسی، دهستدرێژی لهئاستی بنهماڵهو كهسوكار، خهتهنهكردنی ژنان، ئازاری جنسی، دهستماڵی كردن، مهتهڵهكپێدادان، خستنهژێر چاوهدری، نهزهر دان سهبارهت بهقیافهو ڕوخساری ژن، سنووردار كردنی ههرچی زیاتری ئیمكاناتی گشتی، ههڵاواردنی ڕهگهزی لهزانكۆ و شوێنهگشتییهكان، سنووردار كردنی لقهكانی خوێندن لهزانكۆ، ڕێگری لهسهفهر كردن بهبێ ئیزنی سهرپهرست، سیغه، ژنانهكردنی ههژاری، كاری ناوماڵ و دهیان جۆری دیكه، شێوازهجۆراوجۆرهكانی توندوتیژی و سهكوتن دژبهژنان كهبێگومان، بهشیكردنهوهی ههرچی زیاتری ئهم ئازارانهدهكرێ ڕێگا بۆ هێنانهمهیدانی ژنان و پیاوانی ناڕازی و تووڕهی كۆمهڵگا خۆش بكرێ. كاتێك كهبهشێوهی گونجاو لهئاستی كۆمهڵگادا باسی توندوتیژیی نهرم و بهڕواڵهت كهمڕهنگ كرابێ، دهكرێ ئهوپهڕی دژهمرۆیی بوونی توندوتیژییهكانی دیكهلهوانهقهتڵی نامووسی و كچكوژی، بهكۆمهڵگا بناسێندرێ. كۆماری ئیسلامی لهههموو ئهم ساڵانهدا ههوڵی داوهتا لهڕێگهی نۆرماڵیزهكردنی توندوتیژییهبهرین و دژهمرۆییهكان، پهردهبهسهر باقیی توندوتیژییهباوهكانی دیكهدابدات. بێگومان، ئهركی سهر شانی چالاكانی ڕادیكاڵی مافی ژن و باقیی بزووتنهوهپێشكهوتووهكانهكهپرۆسهی نۆرمالیزهكردنی توندوتیژی و شێوازهجۆراوجۆرهكانی ئاشكرا بكهن و ناڕهزایهتی و تووڕهیی گشتی دژبهم توندوتیژیانهكاناڵیزهبكهن. تهنیا لهڕێگهی پهرهپێدان بهباسهكانی پێوهندیدار بهتوندوتیژی سهخت و نهرم دژبهژنان، شێوازه گونجاوهكانی موقاومهت  و ڕێكخستنی ژنان شكڵ دهگرێت.