کۆمەڵە_رێكخراوی كوردستانی حیزبی كۆمونیستی ئیران
وتاری ڕۆژ

پلینۆمی چوارەمی کۆمیتەی ناوەندی کۆمەڵە بەڕێوەچوو ( بەشی سێهەم)

ڕاپۆرتی کۆمیتەی ڕێبەریی بۆ پلینۆم و هەروەها ئەو قسەوباسانەی لەسەری کران سەبارەت بە رۆژهەڵاتی نێوەڕاست لەسەر ئەم ڕاستیە جەختی کردوە کە بەپێی بوونی هۆکارگەلی جۆراو جۆر ئەم ناوچەیە هەروا وەک ناوەندی سەرەکی قەیرانە سیاسیەکانی دنیا بە ئەژمار دێت. درێژەی قەیرانی ئابووری سەرمایەداری کە ئاخرین ئاڵوگۆڕەکانی چین و دابەزینی ئاستی گەشەی ئابووری وڵاتانی حەوزەی یۆرۆ ئەم ڕاستیە دەسەلمێنێ، ئەم ناوچەیەشی کردوەتە شوێنی توند بوونەوەی کێشمەکێشی زل هێزە ئیمپڕیالیستیەکان بۆ پەرەدان بە ناوچەی ژێر نفوزیان. لە لایەکی دیکەوە دابەزینی توانایی ئابووری ئامریکا و کۆتایی هاتنی دەوری هێژمونیکی لە ناوچەی خاوەرمیانەدا بە شێوەیەک کە لە هیچ یەک لە کانونەکانی قەیرانەکاندا ناتوانێ قسەی کۆتایی بکات و هاوپەیمانانی دوێنێی بە سەرکێشیەکانیان بەرژەوەندیەکانیان خستەوەت مەترسیەوە، یەکێکی تر لە هۆکارەکانی بەردەوامی ئەم قەیرانەیە. لەگەڵ ئەم هۆکارانەدا، خاوەرمیانە زۆر ترین نرخی بێکاری بە بەراورد لەگەڵ باقی شوێنەکانی دنیا هەیە و گەشەی ئابووری لەم ناوچەیەدا لە مامناوەندی گەشەی ئابووری لە باقی ناوچەکانی لەحاڵی گەشەدا لەخوارترەوەیە.643

ئەمانە لە باردۆخێک دایە کە ئاسەوارەکانی جیهانی سازی و ئیسلاحاتی نیئۆلیبڕاڵی لە دەیەی ٨٠ ی سەدەی ڕابرد بەملاوە، بارودۆخی قەیراناوی خاوەرمیانەی زیاتر لە پێشو قورس کردوە کە کاریگەریەکانیمان لە ئاڵوگۆرە شۆڕشگێڕانەکانی ئەم ساڵانەی دواییدا لە وڵاتانی ناوچەکەدا بینی. ئەم ئاڵوگۆڕانە بە هۆی نەبوونی ڕێبەرییەکی شۆڕشگێڕ بە دیمەنگای روونی سیاسیەوە نەیتوانی کۆتایی بەم قەیرانانە بێنن. لەم رۆژانەدا لە تونێس لە جێگایەک کە ئاخێزی جەماوەری ڕژیمی دیکتاتۆڕی روخاند جەماوەری خەڵک بەهەمان دروشمەوە، دروشمی نان، کەرامەت، ئازادی سەرلەنوێ ڕژانەوە سەر شەقامەکان، لە عێڕاق خەڵکی ئەم وڵاتە لەدژی گەندەڵی دەوڵەتی و بۆ دەستەبەرکردنی داواکاریەکانیان دەستیانداوەتە خەبات. هەموو ئەمانە لەگەڵ زەمینە مێژووییەکان و ساختاری چینایەتی و پێکهاتەی کۆمەڵایەتی ئەو هێزانەی لە وڵاتانی ئەم ناوچەیەدا بوونیان هەیە قەیرانەکانی ئەم ناوچەیان ئالۆزتر کردوە.
لەبەشێکی دیکەی ئەم ڕاپۆرتە و باسەکانی پلینۆمدا کە بۆ بارودۆخی سوریە تەرخان کرا، ئەم خاڵانەی خوارەوە خرانە بەر سرنج. درێژەی عەمەلیاتی ئاسمانی ئیئتیلافی نێونەتەوەیی لە دژی داعش بە ڕێبەریی ئامریکا لە خاکی سوریەدا، دەخاڵەتی نیزامی ڕاستەوخۆی ڕوسیە، لەم وكاتەدا بۆ پشتیوانی لە دەوڵەتی بەشار ئەسەد، دەوری یەکلایی کەرەوەی ئەم دوو جەمسەرە ئیمپڕیالیستیە لە دیاری کردنی لایەنی وتووێژکار لە وتووێژەکانی ژنێو دا، هەوڵی دەوڵەتانی ئوروپایی بۆ خیراتر کردنی ڕەوتی ئەم وتووێژانە و لە لایەکی دیکەوە درێژەی دەخاڵەتگەری دەوڵەتانی کۆنەپەرستی ناوچەکە لەم قەیرانەدا دەرخەری ئەم ڕاستیەیە کە لە سوریە زل هێزە ئیمپڕیالیستیەکان و حکومەتە کۆنەپەرستەکانی ناوچەکە بە قیمەتی کوشتار و ئاوارە بوون و وێران بوونی ئەم وڵاتە، ڕقابەتێکی خوێناوی بەرەو پێش دەبەن. ئەگەرچی روسیە بە کەڵک وەرگرتن لە ناکارایی ئیئتیلافی نێونەتەوەیی لەدژی داعش بە ڕێبەریی ئامریکا و تەمایلی دەوڵەتانی ئوروپایی بۆ چارەسەر بوونی قەیرانی سوریە، بە چرا سەوزی ناتۆ دخاڵەتی نیزامی دەست پێکرد و تا ڕادەیەک هاوسەنگی هێزی لە مەیدانەکانی شەڕدا بە قازانجی دەوڵەتی بەشار ئەسەد گۆڕی، بەڵام ئامانجی دەوڵەتی روسیە لەم دخاڵەتگەریەدا لە بوون و نەبوونی بەشار ئەسەد واوەترە. ڕوسیە دەیەوێ لە بۆشایی دەسەڵاتێک کە بە هۆی شکستی ئیستراتیژی هێژمونی خوازانەی ئامریکا و هاوپەیمانەکانی لە ناوچەکەدا دروست بووە بە قازانجی باشتر و پتەوتر بوونی پێگەی خۆی لە ناوچەکە و دنیادا بەهرەبەرداری بکات. بەڵام قەیرانی سوریە ناتوانێ بەم شێوەی ئێستای بمێنێتەوە. قەیرانی ئابووری و توند بوونەوەی تەحریمەکان لە لایەن رۆژئاواوە ئیجازەی درێژەدان بە شەرێکی فەرسایشی درێژماوە بە روسیە نادات. عەرەبستانی سعودی کە پشتیوانی بەرەی نوسرە، ئوپوزسیۆنی بەناو میانەڕەو و داعشە بە سرنجدان بە قەیرانی ئابووری و دابەزینی داهاتە نەوتیەکانی، ناتوانێ شەڕێکی بەتەواو مانا لە یەمەن و شەڕێکی نیابەتی پڕ هەزینە لە سوریە بە وزە و هەمان ئاهەنگی ڕابردوو بەرەو پێش بەرێت. لەگەڵ دخاڵەتی نیزامی ڕوسیەدا، نەخشەکانی دەوڵەتی تورکیەش بۆ دروست کردنی ناوچەی بۆشایی بە ئامانجی گوشار خستەنە سەر بزوتنەوەی کوردستانی سوریەی کردە بڵقی سەرئاو. ڕژیمی کۆماری ئیسلامیش سیاسەتەکانی لە سوریە بە کردەوە دەکەوێتە ژێر کاریگەری سیاسەتەکانی روسیەوە و ئەگەر بێت و روسیە لەگەڵ ئامریکا پێکبێت، ڕژیمی کۆماری ئیسلامیش خۆی لەگەڵدا هاوئاهەنگ دەکات. دەوڵەتانی ئوروپایی بە لەبەرچاو گرتنی قەیرانی پەنابەریی لە هەموان زیاتر خۆیان لە چارەسەر بوونی قەیرانی سوریەدا بە براوە دەزانن. لە جەریانی قەیرانی سوریەدا و بەرەنگار بوونەوەی خوێناوی دوو بەرەی سەرەکی کۆنەپەرستی لەم وڵاتەدا بزوتنەوەی کوردستانی سوریە و خۆڕاگری کۆبانی رێگایەکی سێهەمی نیشاندا. ئێستاش بەهۆی نەبوونی ئاڵترناتیوێکی سۆسیالیستی، ئەم ئەزمونی خۆبەڕیوەریە لە کوردستانی سوریە کە دخاڵەتی خەڵک لە بەڕیوەبردنی کۆمەڵگادا، ئازادیە سیاسیەکان و جیایی دین لە دەوڵەت زەمانەدەکات دەتوانێ، قازانج و بەرژەوەندی خەڵکی زۆرلێکراو نوێنەرایەتی بکات. بێگومان بەبێ بەشداری دانی ئەم هێزە ڕاستەقینەیە کە بۆتە فاکتۆڕێکی گرنگ لە ئالوگۆرەکانی ناوچەکەدا وتووێژەکان بۆ چارەسەر بوونی قەیرانی سوریە بە هیچکوێ ناگات.