سبه‌ینێ جومعه ٢٦ی ڕێبه‌ندان ڕۆژی كۆمه‌ڵه‌یه. به‌م بۆنه‌وه به گه‌رمی پیرۆزبایی له هه‌موو تێكۆشه‌رانی ڕێبازی كۆمه‌ڵه و حیزبی كۆمۆنیستی ئێران ده‌كه‌ین و هیوای به‌ره‌وپێشچوون و سه‌ركه‌وتنیان بۆ ده‌خوازین.
هه‌ر بەم بۆنەیەوە هەزاران سلاو و درود دەنێرین بۆ یادی خۆشەویستانێك كە لە پێناوی ئه‌و ڕێبازه‌دا، لەسەنگەرەكانی جۆراوجۆری خەبات، لەمەیدانی نەبەردی پێشمەرگانە و یا لەزیندانەكانی رژیمی كۆماری ئیسلامیدا گیانیان بەخت كرد. سڵاو دەنیرین بۆ بنەماڵەی ئازیز و خۆڕاگر و سەربەرزیان. سڵاو بۆ یادی ئازیزی كاك حەمەحۆسینی كەریمی لە دامەزرێنەرانی كۆمەڵە كە لە رۆژی ٢٦ی رێبەندانی ١٣٥٧ی هەتاوی لە سه‌نگه‌ری خه‌بات له دژی ڕژیمی شادا گیانی بەختكرد.
سڵاو بۆ هەموو ئەو ئازیزانەی كە لە ریزەكانی ئەو رێبازەدا بریندار و كەم ئەندام بوون و یان بەشێك لە تەمەنی خۆیان لەزیندانەكان و ئەشگەنجەگاكانی رژیمی ئێسلامیدا تێپەر كرد.
سڵاو بۆ جەماوەری خەڵكی تێكوشەری كوردستان كە لە هەمووی ئەو ساڵانەدا، بێ سڵ كردن لەدوژمن، بەهەموو شیوەیەك پشتیوانی كۆمەڵە بوون و لەو پێناوەدا لە هیچ فیداكارییك دریغییان نەكرد.
ئه‌مڕۆ له بارودۆخێكدا ڕێز له یادی ٤٩ ساڵه‌ی دامه‌زراندنی كۆمه‌ڵه و داگیرسانی مۆمی ٤٠ ساڵه‌ی ئاشكرا بوونی تێكۆشانی ده‌گرین كه كۆماری ئیسلامی توشی كۆمەڵێك قەیرانی توندی ئابووری، سیاسی و كۆمەڵایەتی بۆتەوە. قه‌یرانگه‌لێك كە بۆ چارەسەر كردنیان هیچ ستڕاتێژ و ڕێگاچارەیەكی نییە. سیاسەتی ئەم ڕژیمە كە زەمانەتی مانەوەی خۆی لە دەست تێوەردان لە وڵاتانی ناوچەكەدا دەدیتەوە، بەرەوڕووی شكست بۆتەوە. هاوكات لە ناوخۆی وڵات خەباتی بێ پسانەوەی كرێكاران و خەلكی هەژار و بێبەش بە گەرموگوری لە دژی رژیم لە ئارادایە. رژیم وانیشان ئەدات كە گۆیا ئەو بارودۆخە لە ژێر گۆشاری ئامریكادا پێك هاتۆە. ئەوە راستە كە ئامانجی گوشارەكانی دەوڵەتی ئەمریكا بۆسەر كۆماری ئیسلامی، بەرتەسك كردنەوەی ئاستی زێدەخوازیەكانی ئەم ڕژیمە لە ناوچەكەدا. بەڵام ئەم گوشارانە كاركردی دوو لایەنەیان هەیە. لە لایەكەوە دەبنە هۆی زیاتر بوونی هەژاری زیاتری كۆمەڵگا، و لە لایەكی دیكەوە سەرچاوە داراییەكانی بۆ دابین كردنی سیستمی ئیداری و نیزامی و ئەمنیەتی پڕ خەرجی ئەو رژیمە بەرتەسك دەكەنەوە. بەڵام ئەگەر ڕەچاو كردنی ئەم گوشارانە بۆ زۆربەی خەڵكی ئێران لە رووی ژیانی ئابوریانەوە كارەساتبارە، بە هیچ شێوەیەك بارودۆخێكی لەباریش بۆ پەرەدان بە خەباتی ئەم خەڵكەش لەدژی ڕژیمی كۆماری ئیسلامی بەدی ناهێنن. هەر بۆیە ئیمە دژ بەو سزا ئابورییانەین كە جەماوەری خەلكی ئەو وڵاتە برسی تر و هەژار تر دەكەن.
كۆماری ئیسلامی بژاردەی زۆری بۆ بەربەرەكانی لە گەڵ ئەو تەحریمانە لەبەردەمدا نییە. لە كەلێنە ئابووری و سیاسیەكانی نێوان زلهێزە جیهانیەكاندا، جێگایەكی زۆر بۆ مانۆڕدانی كۆماری ئیسلامی نییە. لەنێوخۆی وڵاتدا ناوەندە ئابووریەكانی چالاكیش یەك لەدوای یەك دادەخرێن. بەرهەمهێنانی كشتوكاڵی، كە كارا ترین بەشی ئابوورییە لە ئێران، بە ئاڕاستەی ڕكودێكی قوڵدا دەڕوات. بە لەبەرچاو گرتنی گشت ئەمانە، كۆماری ئیسلامی ناچارە كە لە بەرانبەر ئەمریكادا پاشكەشە بكات. هەڵبەت سروشتیە كە هەوڵ ئەدات تا ئەم پاشەكشەیە بە كەمترین مەترسی تێپەڕێنێ. هەوڵ ئەدات كە خاڵە لاواز و بێ تواناییەكانی لە خەڵك بشارێتەوە. هەوڵ ئەدات گومان و ڕاڕایی ڕیزی لایەنگران و هێزەكانی دانەگرێت. هەوڵ ئەدات كە نە تەنیا خەڵكی ئێران، بەڵكو ئەمریكا و دەوڵەتانی رۆژئاواییش، لە شۆڕش و یان لە بە سوریە بوونی ئێران بترسێنێ.
بەڵام پاشەكشە كردن لەبەرانبەر ئەمریكاشدا گرفتی بنەمایی ئەم ڕژیمە چارەسەر ناكات. قەیرانی ئابووری كۆماری ئیسلامی لەگەڵ تەحریمەكانی ئەمریكادا بەدی نەهاتون و بە لاچوونی ئەم تەحریمانەش چارەسەر نابن. لە مانگی بەفرانباری ساڵی ڕابردوەوە كۆمەڵگای ئێران چۆتە نێو فازێكی تازەوە. قۆناغێك كە چەند جیاوازی لە گەل رابردوو هەیە: یەكەم، خەڵكی ناڕازی بە سەركوت و زیندان چاوترسین نابن. دووهەم، هیوایان بە چاك سازی رژیم لە ناو خۆی نەماوە. سیهەم، جەماوەری خەلك لە مەیدان دان و ویست و ئامانجی دیاری كراویان هه‌یه كه بۆ وه‌دیهێنانیان ده‌نگیان هه‌ڵبڕیوه.
خەباتی كرێكاری و جەماوەری ئەم مانگانەی دوایی لە رووی دروشمەكانەوە، لە رووی پێكهاتەی بەشداربوانیەوە ، لە رووی تاكتیك و شێوازی ناڕەزایەتی دەربرین و لە رووی هاوئاهەنگی و سەرتاسەری بوون، ڕەوتێكی بەرەو كامڵ بوون و روو لە پێش بۆە. لە ناو جەرگەی ئەم بزوتنەوە كۆمەڵایەتیەدا، ڕێبەرانێكی كارا پەروەردە بوون. لە ناخی ئەم بزوتنەوانەدا رێكخراوی جەماوەری پێكدێن. بوونی ئەم رێكخراوانە بواری مادی بۆ پەرەگرتنی رێكخراوی سیاسی ڕادیكاڵ دەرەخسێنن. بێ توانایی كۆماری ئیسلامی لە وڵلامدانەوە بە داخوازی زۆربەی خەڵك، زەمینگیر بوونی هێزەكانی، شپرزەیی لەنێو ناوەندەكانی سەروەی دەسەڵاتدا، بەرز بوونەوەی رۆحیەی ناڕەزایەتی و جسارەت و بوێری بەرەو روو بوونەوەی خەڵك لەگەڵ دوژمن، گۆڕانی هاوسەنگی هێز بە قازانجی بەرەی خەڵكی چەوساوە و بێبەش، ئەوانە هەمووی كۆمەڵگای ئێرانیان لە سەرهەڵدانی بارودۆخێكی شورشگیرانە نزیك كردۆتەوە.
كۆمەلگای كوردستان لەو بارودۆخەی باسكرا دابڕاو نییە. لە ماوەی یە سالی رابردوودا، كوردستانیش وەك باقی شوێنەكانی ئێران، یەكێك لە ناوەندەكانی خەبات و ناڕەزایەتی دەربرینی جەماوەری بوو. شارەكانی كوردستان لەگەڵ مانگرتنی شۆفیر كامیۆنەكان و كامیۆنداراندا هاوڕێیەتی كرد. بانگەوازی مانگرتنی مامۆستایان لە لایەن موعەلیمانی كوردستانەوە وڵامی شیاوی وەرگرتەوە. مەڕاسمی شكۆداری ناشتنی گیانبەختكردوانی ژینگەپارێز، شەریف باجور و هاوڕێكانی لە مەریوان كە بوو بە ماڕشێكی سیاسی ڕادیكاڵ و پێشڕەو و چەند رۆژ دواتر كۆبوونەوەی خەڵكی تێكۆشەری شاری سنە لە یەكێك لە پاركەكانی شار و ڕێپێوانی دوایی بۆ ڕێزگرتن لەم گیانبەختكردوانە، لە نمونە بەرچاوەكانی حوزوری خەڵكی تێكۆشەری كوردستان لە گۆڕەپانی سیاسی و كۆمەڵایەتی پێشڕەودا بوون. بەڵام خاڵی دەروشاوەی خەباتی خەڵكی كوردستان لەم دەورەیەدا وڵامی یەك پارچە بوو بە بانگەوازی مانگرتنی گشتی لە لایەن هێزە سیاسیەكانی چالاك لە كوردستانەوە. ئەم حەرەكەتە وڵامێكی لێیڕاوانە بوو دژ بە ئێعدامی زیندانیانی سیاسی ڕامین، زانیار و لوقمان و هەروەها هێرشی موشەكی بۆسەر پێگەكانی هەردوو حیزبی دیموكرات. ئەم حەرەكەتە درەوشاوەیە، نیشانیدا كە لە كوردستان ئەوە تەنیا هەڵچوونی خێرا و قینێكی پۆنگخواردو نییە كە لەنەكاو هەڵدەچێت، لێرە وشیاری، ئەزمون، رێكخراو و ڕێبەرییە كە كاردەكات. ئەم حەرەكەتە جارێكی تر زەرفیەتەكانی كۆمەڵگای كوردستانی بۆ كاریگەری دانان لەسەر ئاڵوگۆڕەكانی داهاتو لە ئێرانی بە هەموان نیشاندا.
ئه‌مڕۆكه چاو خشاندنێك بەسەر بارۆدوخی هەموو پارچەكانی كوردستان، ئەو ڕاستییەمان پێ دەڵێت، مەترسیەكان و دەرفەتەكان هاوكات هاتونەتە ئاراوە. كامەیە ئەو رێبازەی كە مەترسییەكان دەرەوێنێتەوە و دەرفەتەكان بە كار دێنێ؟ خەڵكی كورد بۆ بەڕەو روو بوونەوە لەگەڵ ئەو بارودۆخە ئالۆزكاو و دژۆارە ، هەم پێویستی بە پشتیوانی و هاوچارەنووسانی خۆی لە ناو گەلانی هەموو ناوچەكەدا هەیە و هەم بۆ پۆچەڵكردنەوەی پێلانی دۆژمنانی پێویستی بە هاوئاهەنگی لەناو خۆیدا هەیە. بەر لە هەموو شتێك ئەزمونی خەباتی تا ئێستا پێمان دەڵێ كە خەڵكی كورد لەهیچ كام لە بەشەكانی كوردستان نابێت لەخەباتی سەراسەری ئەو وڵاتانەی كە تێیدا دەژی داببرێت. كۆمەڵانی كرێكار و زەحمەتكیش و خەڵكی ستەم لێكراو و تێنوی ئازادی لە هەموو ئەو وڵاتانە ، دۆژمنی هاوبەش و بەرژەوەندی هاوبەش و یەكگرتوویان هەیە. ئەو پەیوەندیە لەڕووی سیاسی و رێكخراوەیی و كۆمەڵایەتێیەوە پێویستە بەردەوام بەهێزتر بكرێت.
پێویستە بەردەوام ئەو راستییە دووپات كەینەوە كە زلهێزەكانی جیهانی سەرمایەداری تەنیا بە شوێن بەرژەوندی خۆیانەوەن و بەرژەوەندی ئەوانیش لە گەڵ بەرژەوەندی خەلكی چەوساوە و ستەملێكراو یەك ناگرێتەوە. چاوەروان دانیشتن بۆ ئەوەی زلهێزەكان گڕێ كوێرەی ئەم بارودۆخە بەقازانجی خەڵكی ئەو ناوچەیە و لەوانە خەڵكی كورد بكەنەوە و ئازادی و ژیانی ئێنسانیمان بۆ دابین بكەن، خۆش باوەرییەكی بێ بنەما و مەترسیدارە. پێویستە جەماوەر باوەر بە هێزی خۆی بكات و بە وشیاری و بەڕێكخراوی ئەو هێزەی بخاتە كار. تەنیا لەو سورتەدا دایە كە دەنگی حەقخۆازی ئەو خەڵكە بە گوێی كۆمەڵانی خەڵكی شەریف لەجیهان دەگات و ئەو جار سۆزی ئەوان بۆ رەنج و خەباتی خەڵكی كوردیش یارمەتیدەر دەبێ. بە لەبەرچاوگرتنی ئەو بارودۆخەیه كه كۆمه‌ڵه ئه‌وله‌ویه‌ته‌كانی خۆی بۆ ئه‌م ده‌وره‌یه له دوایین پلینۆمی كومیته‌ی ناوه‌ندی دا به‌م شێوه‌یه ڕاگه‌یاند:
یەكەم، پتەوتر كردنی پێگەی كۆمەڵە لە ڕێبەریی خەبات لەدژی ستەمی نەتەوایەتیدا، بە پشت بەستن بە ” بەرنامەی كۆمەڵە بۆ دەسەڵاتداری جەماوەی”، ” ستڕاتێژی كۆمەڵە لە بزوتنەوەی كوردستاندا” دا و پەسند كراوەكانی گۆنگرەی ١٧ ی كۆمەڵە، بەشداری كردنی چالاكانە لە خەباتی ڕۆژانەی جەماوەری دا، پەرەدان بە تەشكیلاتی حیزبی بە تایبەت لە كارگا و لە شوێنە كرێكاریەكان، بردنەسەری زەرفیەت و توانایی تەشكیلات بۆ ڕاكێشانی لاوانی شۆڕشگێڕ و كۆمۆنیستی چالاك لە زانكۆكان، لە نێو مۆعەلیماندا، لە شوێنە فەرهەنگییە پێشكەوتو و پێشڕەوەكاندا، كەڵك وەرگرتنی باشتر لە تۆڕە كۆمەڵایەتیەكان،
دووهەم، هەوڵدان لە پێناوی رێكحستنی بەرەیەكی چەپ لە كوردستان. لێرەدا ئامانج ئەوەیە كە سەرجەم هەڵسوڕاوانی چەپ و كومونیست لە نێوخۆ و لە دەرەوەی وڵات كە دەیانەوێ لە زەرفیەتی بزوتنەوەی شۆڕشگێڕانەی كوردستاندا دەور بنوێنن و لە ئێستادا ئەندامی هیچ حیزب و تەشكیلاتێكی سیاسی دیاریكراویش نین ، هەر وەها رێكخراوە سیاسیەكانی چالاكی چەپ لە كوردستان، لەسەر پرۆژەیەك كە بە هاوبەشی ئامادە كرابێت، لە دەوری یەك كۆببنەوە و تواناییەكانیان بە شێوازێكی بەرنامە بۆ داندراو، لە هاوئاهەنگی لەگەڵ یەكتردا بخەنە گەڕ. لەو پێناوەدا هەنگاوە سەرەتاییەكان هەڵگیراون و بەیان نامەیەكی هاوبەش كە دەتوانی ببێ بە بنەمای هەلگرتنی هەنگاوەكانی دواهاتوو، پەسەند كراوە. هەرلێرەدا پێویستە لە سەر یەك خالی گرینگ تەئكید بكەینەوە، ئەویش ئەوەیە كە پێك هینانی بەرەی هیزە چەپ و سوسیالیستەكانی كوردستان، لە روانگەی ئیمەوە هیچ ناتەبایەكی لە گەڵ بریارنامەی پەسندكراوی كونگرەی 17ی كۆمەڵە كە چوارچیوەی هاوكاری و هاوئاهەنگی ئیمەی لە گەڵ هیزە سیاسیەكانی چالاك لە كوردوستان دیاری كردۆە نییە. هەموو بڕگە و بابەتەكانی ئەو بریارنامەیە كە پێوەندی ئیمە لە گەڵ ئەو هیزانە تەنزیم دەكات و بوارەكان و مەرجەكانی هاوكاری لە گەلیان دەست نیشان دەكات، رێكاری سیاسی ئیمەن. ئیمە لە هەمان كاتدا هەول دەدەین كە ئەو سیاسەتە لە لایەن هەموو هیزە سیاسیەكانی چەپ و سوسیالیستی هاوكارمان، لە سەر ئەو بنەمایانەی كە بۆی دارێژراو، پەیرەو بكرێت و كوردستان ببیتە مەلبەندی خەباتی سیاسی شارستانیانەی هەموو حیزب و لایەنە سیاسی یە كانی مەوجود.
سێهەم، تەشكیلاتی كۆمەڵە لە هەرێمی كوردستان یەكێك لە مەیدانە گرنگەكانی چالاكی كۆمەڵەیە. پاراستن و بەهێز كردنی ئەم ناوەندە بەردەوام یەكێك لە ئەولەویەتەكانی ئێمە بووە. بەڵام لە هەمان كاتدا هەروەكوو وتومانە بە حوكمی بارودۆخی عەینی سیاسی، وێڕای بەهێز كردن و پاراستنی سیمای كۆمەڵە وەكوو هێزێكی سیاسیی كە باسكی چەكداری هەیە، بە پێی ئیمكاناتی ئەم دەورەیە، وتنی ئەم ڕاستیەش پێوستە كە ماوەیەكی زۆرە كە ئیتر كوردستانی عێراق وەك پشتی جەبهەی چالاكی نیزامی ئێمە بە حیساب نایەت.
كۆمەڵە وەكوو هێزێكی كۆمۆنیست ئەو بنەمایانەی لەدارشتنی ستراتیژی سیاسی خۆیدا رەچاو كردووە و لێبڕاوانە لەپێناویاندا تێكۆشاوە و بەلێنی دەدا تا سەركەوتنی یەكجاری لە سەری بەردەوام بێت. ئێمە سەڕەڕای هەر گرفت و دژوارێك كە لەرێ دایە بەداهاتووی ئەو خەباتە گەش بینین. سەرچاوەی ئەو گەش بینیەی ئێمەش لە باوەری قوڵ بەهێزی لەبن نەهاتو و بەربەرینی خەڵكی كرێكار و زەحمەتكیش و تێنۆی ئازادی دایە.