۴۱ساڵ لەوەپێش لە رۆژی ١١ خەرمانانی ١٣٦٢ هەتاوی حیزبی كۆمۆنیستی ئێران، لە كۆنگرەیەكی دامەزرێنەردا پێكهات. لە ساڵڕۆژی دامەزراندنی حیزبی كۆمۆنیستی ئێراندا یاد و بیرەوەری فیداكاری ئەو هاورێ و هاوسەنگەرانە رێزلێدەگرین كە لە ریزەكانی حیزبی كۆمۆنیستی ئێراندا، چ لە زیندان و لە ژێر وەحشیانەترین ئەشكەنجەكان یان بە سێدارەوە و لەبەرانبەر دەستڕێژی گولەی جەنایەتكارانی كۆماری ئیسلامیدا و چ لە سەنگەرەكانی تێكۆشان و خۆڕاگری شۆڕشگێڕانە لە كوردستان و خەباتی چەکدارانه لە ڕیزی هێزی پێشمەرگەی كۆمەڵەدا لە نەبەرد و تێكۆشانی رووبەڕوودا لەگەڵ دوژمن، گیان و ژیانی خۆیان لە ڕێگای رزگاری ئینسانی چەوساوە و زۆرلێكراودا فیدا كرد. سڵاو دەنێرین بۆ بنەماڵە خۆڕاگر و سەربەرزەكانیان. لەم رۆژەدا هەروەها سڵاو دەنێرین بۆ خۆڕاگری و پایەداری كرێكاران و كۆمۆنیستە بەندكراوەكان و سەرجەم زیندانیانی سیاسی كە بۆ دیفاع لە ئامانجەكانیان بە دیل گیراون و رێز لە خەبات و تێكۆشانیان دەگرین. بەو هیوایەی خرۆشانی خەبات و ناڕەزایەتی كرێكاران و جەماوەری بێبەش و ستەمدیتوی كۆمەڵگا، رژیمی سەرمایەداری ئیسلامی لە ئێران تێكەوەپێچێ و هەموو ئازادیخوازانی بەندكراو، بە بزەی شادی بەسەر لێو ،بگەڕێنەوە ئامێزی ئازیزانیان.
ئەگەرچی ۴۱ساڵ لەمەوبەر دامەزراندنی حیزبی كۆمۆنیستی ئێران وەك هەنگاوێكی خێرا بۆ وڵامدانەوە بە بارودۆخی سیاسی ئەو سەردەمە لە لایەن كۆمەڵێك لە كۆمۆنیستە ماندووینەناسەکان لەدەستووری كار دانرا، بەڵام بەهیچ شێوەیەك حەرەكەتێكی بێ پێشینە نەبوو. پێكهاتنی حیزبی كۆمۆنیستی ئێران، نەك هەر بە تەنها بە هۆی هەوڵەكانی ئیمەمەمانان، وەكوو بەشێك لە كمۆنیزمی ئەو سەردەم، بەڵكوو ڕیشەی لە هەوڵ و تێكۆشانی سەد ساڵەی بزوتنەوەی كۆمۆنیستی ئیران بۆ یەكگرتن دابوو. هەزاران ئینسانی كۆمۆنیست، بە هەر تەسەورێك و تێگەیشتنێك كە لە سوسیالیزمی سەردەمی خۆیان بویان، لە پێناوی ئەو ئامانجەدا گیانبازیان كردووە..لەماوەی ئەو سەد ساڵەدا ئەو بزوتنەوەیە هەوراز و نشێوی زۆری بریوە، نسكۆ و سەر هەڵدانەوەی زۆری بە خۆیەوە بینیوە، چەندین دەرفەتی مێژوویی بۆ پێك هێنانی حیزبی كۆمۆنیست بۆ هاتوەتە پێش. ئەگەر بە زمانی توركی قسەیان كردبێ یا بە زمانی ئەرمەنی، كەس لە ئەنترناسیونالیست بوونیان تووشی گومان نەبۆە.هەر وەكوو یەكەم حیزبی كۆمۆنیست ئیران لە ورمێ و بەندەر ئەنزلی میژوو شاهیدی بوو. بەڵام هەرجارە و لەگەڵ ئەو كێشە و گرفتانەی كە لە ئاستی محەلی، ناوچەیی و جیهانی، لە گۆڕەپانی فكری و سیاسیدا، هاتۆونەتە سەر ڕێی، دەرفەتەكان لەكیس چوون و هەوڵەكان بێ ئاكام ماونەوە.
قۆناغی شۆڕشگێڕانەی ساڵەكانی ١٣٥٧ و١٣٥٨ هەتاوی كە سەرئەنجام بوو بەهۆی رووخانی ڕژیمی پاشایەتی، یەكێك لەو دەرفەتانە بوو. لەم قوناغەدا چینی كرێكار لە ئاستی ملیۆنی و سەرتاسەریدا هاتبوە سەر گۆرەپانی خەباتی سیاسیەوە و لە گۆڕینی دەسەڵاتی سیاسیدا لە ئێران دەوری گێڕابوو. تەنانەت شكڵ و شێوەی سەرەتایی رێكخستنی خۆی لە دەورەی شۆڕشگێڕانەدا تەجروبە كردبوو. بەڵام لەگەڵ هەموو ئەمانەدا نەیتوانیبو مۆری خۆی بەسەر ئاڵوگۆڕە سیاسیەكانی ئەو دەورەیەوە دابوكتێ و لە حاڵێكدا كە كۆڵەبارێكی لە ئەزموونی دەوڵەمەند پێبوو، كەوتە پەرایزەوە و داخوازیەكانی لە ژێر دەست و پێی چینە كۆمەڵایەتیەكانی دیكە و تەوژمی كۆنە پەرەستی ئیسلامیدا پێشێل كرا.
لەم دەورەیەدا لە ناو ریزەكانی كۆمەڵەدا هەوڵێكی راستگۆیانە و سەمیمانە بۆ وڵامدانەوە بە پێویستی و دەرس وەگرتن لەو ئەزموونە دەستی پێكرد. كونگرەی ٢ی كۆمەڵە لە بەهاری سالی ١٣٦١ی هەتاوی بریاریدا كە دیالوگ بۆ گەیشتن بە ئەنجامێكی عەمەلی بە ئاراستەی پێك هێنانی حیزبی كۆمۆنیست دا دەست پێ بكات. لە درێژەی ئەو بریارەدابوو كە هەوڵ درا ئەو كۆمۆنیستانەی كە لە ریبازی كۆمەلە نزیك بوون لە ناو هیزە چەپەكانی ئوپوزسیوندا بدوزیەتەوە. بۆچونەكانی رێكخراوی “ئیتحادی موبارزانی كۆمۆنیست”، سرنجی رێبەرانی ئەوكاتی كۆمەڵەی راكێشا بە هاوكاری و هاوئاهەنگی لە گەل ئەو رێكخراوەیە، ئەو هەوڵانە بە سەرئەنجام گەیشتن و هاورێ لە گەڵ بە شگەلێك لە كادیرەكانی رێكخراوەكانی دیكەی چەپی ئیران وەكوو رێكخراوی پەیكار، رەزمەندگان، چریكە فیدائیەكان باڵی “ئەرتەشی رزگاری بەخش”، وەحدەتی ئینقلابی، لە رۆژی ١١ی خەرمانانی ساڵی ١٣٦٢ی هەتاوی حیزبی كۆمۆنیستی ئیران لە كونگرەیەكی دامەزرینەردا كە لە ناوچەی ئالانی سەردەشت و لە کوردستانی ئازاد و شورشگیر بەریەوە چوو، لە دایك بوو.
بەم جۆرە رەوتی ئیمە سەهمی خۆی لە پێناوی دابینكردنی یەكگرتوویەكی دیاریكراو بۆ بزوتنەوەی كۆمۆنیستی ئێران ئەدا كرد.
پێك هاتنی حیزبی كمونیستی ئیران هەنگاوێك بوو كە لە یەكێك لە هەستیارترین ساتەكانی ژیانی كۆمۆنیستەكانی ئێراندا هەڵگیرا. ئەم حیزبە لە بارودۆخێكدا پێكهات كە شۆڕشی گەلانی ئێران لەژێر زەبری حكومەتی دژی شۆڕشی ئیسلامیدا لە دوایین هەناسەكانیدا بوو. سەركوتی خوێناویی، گرتنی بەربڵاو و ئێعدامی بەرین، بەشێك لە هێزە چەپەكانی ئێرانی بەكردەوە لێك هەڵوەشاندبوو. لە ئاوا بارودۆخێكدا پێكهاتنی حیزبی كۆمۆنیستی ئێران لە لایەن بەشێك لە هێزە چەپەكانی ئێرانەوە وڵامێكی مەسئولانە بوو بەم بارودۆخە نالەبارە. لە حاڵێكدا كە حكومەتی ئیسلامی لە هەموو شوێنێك لێكهەڵوەشانەوەی ڕێكخراوە سیاسیەكانی جاڕ دەدا، حیزبێكی سیاسی نوێ پێكهات. حیزبێك كە هیوادار بوو و ئێستاش هیوادارە بە یەكگرتوویی خۆی، لە كۆتایی هێنان بە تەفرەقە و پڕژوبڵاوی بزوتنەوەی كۆمۆنیستی ئێران و كۆتایی هێنان بەجیایی بزووتنەوەی كۆمۆنیستی لەبزووتنەوەی كرێكاری، دەورێكی كاریگەر ببینێت.
ئیستا ئیمە هەر هەلسەنگاندنیك و تێبینێكمان سەبارەت بە پرۆسەی پێكهێنانی حیزبی كومونیستی ئێران هەبێ، ئەو حیزبە ئەمرۆ بۆەتە واقعیەتێكی سیاسی ئەمرۆی کۆمەڵگای ئێران. ئەو حیزبە پشت ئەستۆر بە رێكخراوی كوردستانی، واتە كۆمەڵە، خاوەنی پێگەیەكی كۆمەلایەتی و كرێكاریە. بەو ئیعتبارە رێكخراوێكی گرنگی سەر گۆرپانی خەباتی سیاسی لە کوردستان و ئیرانە.
ئیمرۆ لە بارودۆخێك دا یادی ۴۱ ساڵەی دامەزراندنی حیزبی كۆمۆنیستی ئیران دەكەینەوە كە بزوتنەوەی كرێكاری و كؤمۆنیستی زیاتر لە هەمیشە پێویستی بە یەكگرتوویی و یەکریزی هەیە و پێویستە خۆی بۆ گورانكاری گرینگە کان لە ئیران و لە ناوچەكە کە چاوەروان دەکرێت لە رێدا بێت ئامادە بكات. لە دەورەی شۆرشگیرانەی داهاتوودا نابێ رێگا بدەین ئەزمونی تاڵی سەردەمی راپەرینی ساڵی ١٣٥٧ی هەتاوی لە ئیران دووپات بێتەوە، هەر رادەیەك لە كەمتر خەمی بەرانبەر بە وەحدەتی چینی کرێکار و بێبەشانی کۆمەڵگا، هەر رادەیەك كایە كردن بە وەحدەت لە ناو ئەو بزوتنەوەیەدا بە واتای ئەوەیە كە هیچ دەرسێك لە مێژوو وەرنەگیراوە..
ئیمە ئەو راستییە دەزانین كە وەحدەت و یەكگرتوویی لە بۆشایی دا پێك نایەت. وەحدەت لە دڵی خەبات و تێكوشان لە ناو جەرگەی بزوتنەوە كۆمەڵایەتیەكاندا زەمینەی پێك هاتن و پتەو بوونی بۆ دەرەخسێت . هەر هێزێك بە هەر رادەیەك دەور و نەقشی واقعی و عەمەلی لە ناو ئەو حەرەكەتانە دا هەبێ، هەر بەو رادەیە دەركی ئەو زەروورەتە دەكات و خەمی لێ دەخۆات و بەهەر رادەیەك لیێ دوور بێت و پێی نامەربووت بێت، هەر بەو رادەیە نامەسئولانە كایەی پێدەكات. لێردایە سرنجمان بۆ نەقشی كۆمەڵە كە پێگەی كۆمەڵایەتی و كرێكاری حیزبی كۆمۆنیستی ئیران پێك دێنت و لە سیمای كۆمەڵەدا پێوندی چینایەتی و كۆمەڵایەتی حیزبی كۆمۆنیست لە گەل كۆمەلگا خۆی نیشان دەدات، رادەكێشرێت. لایەنگر و تێكۆشەری راستەقینەی حیزبی كۆمۆنیستی ئیران ئەوانن كە هەوڵدەدەن دەسكەوتەكانی ئەو رێکخراوە بپارێزن و بەردەوام بەهێز تری كەن.
حیزبی كۆمۆنیستی ئێران بە ستراتیژیەكی روون كە هەیەتی، بەئاراستەی ئەو ئەرکە گرینگانەی لەم قۆناغەدا خستویەتە سەر شانی خۆی، هەول دەدات لێبڕاوانە، هەموو زەرفیەتەكانی بۆ وشیاركردن و رێكخستنی كرێكاران و زەحمەتكێشانی كۆمەڵگا وەگەڕ بخات. حیزبی كۆمۆنیستی ئێران لەسەر بنەمای پێشینەی ئەم چوار دەیەی دوایی و پێبەند بوونی بە دیفاع و داكۆكی كردن لە قازانج و بەرژەوەندی كرێكاران وخەڵکی زەحمەتکێش و ستەملێکراو بەپێی ئەو پێوەندیە قوڵ و پتەوەی كە لەگەڵ كرێكاران و خەڵكی زەحمەتكێش و چەوساوەی كوردستاندا هەیەتی، بە هۆی رۆشن بینی و واقع بینی لە خەباتی سیاسیدا، لەسەر بنەمای ئێعتیبارێك كە لە نێوان هێزەكانی بزوتنەوەی چەپ و كۆمۆنیستی ئێراندا لێی بەهرەمەندە، دەتوانێ لە بارودۆخی لەباردا كە دێتە ئاراوە، ببێت بە هەوێن بۆ یەكگرتوو كردنی بزوتنەوەی كۆمۆنیستی لە هەموو ئیران.
حیزبی كۆمۆنیستی ئێران لێبڕاوانە هەوڵ ئەدات تا لە هەموو كات و ساتەكانی خەباتی ئازادیخوازانە و چینایەتی ئێستای ئێراندا دەوری شایستەی خۆی بگێڕێ و ئەركەكانی بەجێ بگەیەنێ. هەموو ئینسانێكی ئازادیخواز، هەموو نەتەوەیەكی زۆرلێكراو، هەموو ژنێكی خولیای یەكسانی، هەموو لاوێكی مافخواز، هەموو هونەرمەندێكی خاوەن هەڵوێست، دەتوانێ پێگەی ئینسانی خۆی لە ستراتیژی و بەرنامەی حیزبی كۆمۆنیستی ئێراندا ببینێتەوە. هەمووی ئەوانە لە ئەزمونی كۆمەڵەدا لە كوردستان بە كردەوە دەرهاتووە.
بەم جۆریە و لەو گۆشە نیگایەوە بۆ حێزبی كۆمۆنیستی ئێرانە كە دەتوانیین بلێین لەمە بەدواش بە دیفاعی لێبڕاوانە و بێ ڕاڕایی لە قازانج و بەرژەوەندی چینی كرێكار و جەماوەری خەڵكی زۆرلێكراو و بێبەشی كۆمەڵگا و بە خەباتێكی لێوانلێو لە فیداكاری و لەخۆبردوویی، لە رێگای هێنانەدی كۆمەڵگایەكی سوسیالیستیدا هەنگاو دەنێین. كۆمەڵە بە هێزتر دەكەین بۆ ئەوەی بتوانی پێگەیەكی بە هێز بێت بۆ گەشەكردنی حیزبی كۆمۆنیست لە هەموو ئیران. به هێزکردنی کۆمەڵە به هێزبوونی حیزبی کۆمۆنیستی ئێران و به هێزبوونی حیزبی کۆمۆنیستیش به هێزکردنی کۆمەڵەیە.
لە ئەمرۆدا کە ناوچەکە به گشتی و ئێران به تایبەت لە بەرانبەر ئاڵوگۆری گەورەد ایە ، کێشەی کورد لە کێشەی یەک وەڵات دەرچووە و بووە به مسئلەیەکی گرینگی ناوچەیی و جیهانی ، دیاریکردنی مافی چارەنووس هەتا پێکهێنانی دەوڵەتی سەربەخۆ، مافی خەڵکی کورد لە هەر کام لە پارچەکانیەتی و حیزبی کۆمۆنیست پشتیوانی لێدەکات ، لە کاتێکدا سیاست و ستراتێژە لیبرال و بورژوایەکان لە کردەوەدا به بونبەست گەیشتووەن ، رێبازی کۆمۆنیستی دەتوانێت و پێویستە وەک بەدیل و ئاڵترناتیوی هەلومەرجی ئێستا ، به سیاست ، به رێباز ، به رێکخراو ، پا بنێتە پێشەوە و به سازماندان و رێکخستنی کرێکاران و هەژارانی کۆمەڵگا لە ریزی سەربەخۆی خۆیاندا، ئەم هەلومەرجە دژی ئینسانی و پڕ لە جەنایت و سەرکوتە بەرەو ئاراستەێکی ئینسانی و سوسیالیستی بەرێت. ئەمرۆ مروڤایەتی لە دورێیانی تەوەحوشی سەرمایەداری و یان ئالترناتیوی سوسیالیستی دایە . شەر، کوشتار ، سەرهەڵدانی داعش و بنیادگرایی ئاینی و تروریسم ، فاشیزم و رەگەزپەرەستی ، دەسەڵاتداری کەمایەتیەکی چکۆڵە و چاوچنۆک، چارەنووسی بەشەری ئەمرۆ نییه . لە هەمانحالدا خۆگرێدان به سیاست و قازانجی زڵهێزەکان و هێزە ناوچەیەکان و شەری نیابەتی نێوان ئەوان تا ئێستا و لە سەدساڵی رابردوودا بۆ خەڵکی ناوچەکە و به تایبەت خەڵکی کورد بێجگە لە ماڵوێرانی ، شکەست و ئاوارەیی هیچی دیکەی به شوێنەوە نەبوو.
بۆ ئێمە چ وەک حیزبی کۆمۆنیستی ئێران و چ وەک کۆمەڵە رێکخراوی کوردستانی ئەم حیزبه ، تشکیلات ئامرازی خەبات و خۆریکخستن بۆ گەیشتن به ئامانج و کۆمەڵگای سوسیالیستییە. لە دڵی ئەم ناوچە پڕ لە گێرەوکێشەدا ، راگرتنی حیزبێکی کۆمۆنیستی به بەرنامه و ستراتێژی سوسیالیستی ، به هێزکردنی بناغەی حیزب لە دڵی کۆمەڵگا و لە شوێنی کار و ژیانی کرێکاران ، هەوڵدان بۆ کاری هاوبەش لەگەڵ هێزە کۆمۆنیست ، سوسیالیست و شۆرشگێرەکان لە ئاستی ئێران و ناوچەکە و ئەنجامدانی ئەرک و رەساڵەتی ئەنترناسیونالیستی ، هاوکات لەگەڵ پاراستی نەزم و ئینزیبات و وەحدتی ناوخۆی تشکیلات، لە ئەولەویەتەکانی ئێستا و داهاتوومانه و دەبێ ئەم رێکخراوە بۆ خەباتی ئێستا و داهاتوومان بەهێز کەین و وەک گلێنەی چاو بیپارێزین.
بەرز و بەرێز بێت یازدەی خەرمانان، ساڵڕۆژی دامەزراندنی حێزبی كۆمۆنیستی ئێران.
بژی سوسیالیسم