جهژن و شادمانی نیئۆلیبڕالیزمی سەرکەوتوو دوای روخانی دیواری برلین لە رۆژی ٩ ی نوامبر ١٩٨٩، لێک هەڵوەشانی شهورهوی و کۆتایی شەڕی سارد و راگەیەندرانی “کۆتایی مێژوو” لە لایەن ئیدئۆلۆگەکانی بۆرژواییەوە ١٠ ساڵ زیاتر بەردەوام نەبوو. لەم دەورەیەدا هێرشی بەرینی دەوڵەتانی سەرمایەداری لە سەرتاسەری دنیادا بۆسەر ئاستی ژیان و بارودۆخی کاریی چینی کرێکار و دەستەکەوتەکانی بزوتنەوەی کرێکاری، لەگەڵ شەپۆلی قورسی تەبلیغاتی دژی کومونیستی و هێرشی بورژوازی لەدژی سوسیالیزم و شۆڕشی کرێکاری بارودۆخی بەرەپێش چوونی فەعالیەتی کومونیستی دژوار کرد. لەم ساڵانەدا تەبلیغاتی نیئۆلیبرالی هەوڵیدا ئەوەی رویداوە بە “مەرگ و کۆتایی کومونیزم” لێکبداتەوە و سەرخۆشانە هاواری کرد کە بۆ هەمیشە سوسیالیزمی لە مەیدان کردوەتە دەرێ.لەگەڵ روخانی دیواری بێرلین و لێک هەڵوەشانی شهورەوی، مناسباتی نێونەتەوەیی دەورانی شەڕی سارد لەسەر بنەمای دابەش کردنی دنیا بۆ ناوچەی نفوزی زلهێزەکانیش تێکڕما. لەم بۆشاییه دەسەڵاتەی كه لە دەورانی دوای شەڕی سارد دروست ببوو، هەوڵەکانی ئامریکا بۆ شکڵ دان بە “نەزمی نوێی جیهانی” بە داسەپاندنی هێژمونی خۆی بەسەر دەوڵەتانی گەورەی سەرمایەداری و وڵاتانی سەرمایەداری “جیهانی سێهەم”دا بە پشت بەستن بە هێزی نیزامی، ناکام مایەوە. لەشکرکێشیەکانی ئامریکا لەم دەورەیەدا بۆ رۆژهەڵاتی نێوەڕاست، ئافریقا و باڵکان کە لە چوارچێوەی دوکترینی “دەستێوەردانی بەشەردۆستانە”دا پاساو ئەدرا، ئاکامێکی کۆتایی و یەکلاکەرەوەی لە پێوەند لەگەڵ شکڵدان بە بارودۆخێکی سەقامگیری سیاسی بهدواوە نەبوو وە ئەم شوێنانە بەکردەوە بوونە ناوچەی بێ دەوڵەت و بوونە شوێنی تەراتێنی دەستە و تاقمی جۆراوجۆری نیزامی و فیرقەیی جەنگ سالار. بەمجۆرە “ناوچە بێ دەوڵەتەکان” بوونە یەکێک لە ئاشکراترین تایبەتمەندیەکانی سیاسەتی جیهانی لە دەورانی بۆشایی دوای شەڕی سارد.
لەسەر ناوەرۆکی ئەم بارودۆخە، بەڕاستی ١١ی سیپتامبری ساڵی ٢٠٠١ سەرەتای دەستپێکی قۆناغێکی نوێ بوو لە سیاسەتی جیهانیدا کە لەو دەورانەی بۆشایی دوای شەڕی سارد دا کۆتایی هات و هەوڵە ئیمپڕیالیستیەکان بۆ شکڵدان بە نەزمێکی سیاسی نوێی جیهانی دەستی پێکرد. شەڕی ئێڕاق و ئەفغانستان کە بووە هۆی داگیر کردنی ئەم دوو وڵاتە لەلایەن هێزە نیزامیەکانی ئامریکاوە دەورەیەک بوو لە هەوڵەکانی ئامریکا بۆ بەرەوپێش بردن و سەقامگیر کردنی هێژمونی خۆی. ئامانجی سیاسەتی جەنگی ئامریکا، شکڵ دان بوو بە مناسباتی نێونەتەوەیی بەپێی بەرژەوەندیەکانی لە رێگای پەیڕەو کردنی هێز و کیشوەرگوشایی نیزامی و لە ئاستی بنەڕەتی تردا دەستەبەر کردنی نفوز لە ناوچە گرنگەکانی دنیادا و چەسپاندنی هێژمونی ئامریکا بەسەر رەقیبە ئیمپریالیستەکانیدا لەم ناوچانە.
بەڵام ئیدیعاگەلی وەک “سەقامگیر کردنی دیموکراسی” و ” لەنێو بردنی تیرۆریزم” و بەهێز کردنی سیکۆلاریزم و مۆدێڕنیزم” و هیتر کە وەک پاساوی هێرشی ئامریکا بۆسەر ئەم وڵاتانە لە بڵندگۆ تەبلیغاتیە ئیمپڕیالیستیەکانەوە باس دەکرا، زۆر زوو وەک بڵقی سەرئاوی لێهات. دەخاڵەتی نیزامی و سیاسی ئامریکا لە هیچ جێگایەکی دنیا و لەوانە لەم دوو وڵاتەدا نە تەنیا ئەمنیەت و سەقامگیری لەگەڵ خۆی نەهێنا، بەڵکو ناکۆکی و بەرەوڕوو بوونەوە محەللی و ناوچەییەکانیشی توندتر کردەوە. لە عێڕاق، کۆمەڵگا و شارەکان بۆتە کۆمەڵێک بەرەی قەومی و مەزهەبی کە بەردەوام شەڕی خوێناویان تێدا روو دەدات. “مۆدێرنیزم” و “سیکۆلاریزم”ی موژدە دراو لە ئەفغانستان بووە بە هاتنەسەر کاری “کۆماری ئیسلامی” یەکی تر ئەویش لەسەر بنەمای ئیتیلافێکی قەبیلەیی و عەشیرەیی کۆنەپەرست و مەترسی گەڕانەوەی تالیبان رۆژ لەگەڵ رۆژ لایەنی جیدی تر و واقعی تر بەخۆیەوە دەگرێت. لەگەڵ بوونی کەمپەینی گەورەی جیهانی و سەرفی بە ملیارد دۆلار پارە، تیرۆریزمی ئیسلامی نە تەنیا کۆنترۆڵ نەکراوە بەڵکو مەترسیدارتر و ڕێکخراوتر سەری هەڵداوەتەوە و لەمرۆدا شەبەکە و ئاستی چالاکیەکانی تا پێتەختە ئوروپاییەکان پەرە پێداوە، هەروەک چۆن شەڕە قەومی و مەزهەبیەکان لە وڵاتانی باڵکان گەورەترین تراژیدیە ئینسانیەکانی دەیەکانی دوایی خوڵقاند و گەلێک کێشمەکێشی تر لە گۆشە و کەناری دنیادا هەروەک خۆیان ماونەتەوە.لەگەڵ سەرکەوتنی ئۆلگوی سەرمایەداری بازاڕی ئازاد بە سەرۆکایەتی نیئۆلیبرالیزم، دەوڵەتانی سەرمایەداری لە وڵاتانی دواکەوتودا بەپێی رێنمایی ناوەندەکانی وەک سندوقی نێونەتەوەیی دراو و بانکی جیهانی سیاسەتی تەعدیلی ساختاری و سەرلەنوێ بنیادنانەوەی ئابووری بەپێی نیازەکانی سیستمی جیهانی نیئۆلیبرالی لە مەسیری خسوسی سازی بەرین، بێکار سازییەکان، دابەزاندنی ئیشتیغاڵ و هاوسەنگ کردنی هێزی کار، بڕینی خزمەتگوزاری و پەرەدان بە تیجاڕەتی ئازاد، پرۆسەی هاوتەریب کردنی سیستمە ئابووریەکەی لەگەڵ ناوەندە ماڵیە جیهانیەکانی گرتەپێش.ئەم سیاسەتانە لە راستیدا هێرشێکی چینی سەرمایەدار بوو لەدژی چینی کرێکار لە ئاستی دنیادا. لەژێر حاکمیەتی سیستمی ئابوریی نیئۆلیبڕالیدا چەند دەیە پێشڕەفتی کۆمەڵایەتی کە ئەساسەن بەرهەمی خەباتی بێوچانی چینی کرێکار بووە پاشەکشەی پێکرا و ئۆلگوی ئابووری نیئۆلیبرالی و نیزامی بازاڕی ئازاد نە تەنیا پێگەی کۆمەڵایەتی چین و توێژە هەژارەکانی کۆمەڵگەی باشتر نەکرد، بەڵکو رۆژ لەگەڵ رۆژ زیاتر بە ناخی هەژاری و رۆژ رەشیدا بردنیه خوارێ. لە ئێستادا دنیا لەژێر حاکمیەتی نیزامی سەرمایەداریدا بەهۆی قەیرانە زاتی و ساختاریەکەی و ناکۆکییە ئاشتی هەڵنەگر و بێ چارەسەرەکانی نەتەنیا ناتوانێ ئەو کێشە و گرفتانەی کۆمەڵگای بەشەری كه لە چنگی خۆیدا دەیگوشێ چارەسەر بکات، بەڵکو ئەم گرفتانە بەشێوەی بەردەوام لە ئاستی بەرینتردا دیسان بەرهەم دێنێتەوە. لە حاڵێکدا کە بەرەوپێش چوونی چارهەڵنەگری تێکنولۆژی و بارئاوەری کار، بێکاریی کردۆتە دیاردەیەکی ساختاری و یەکێک لە کێشەکان لە کۆمەڵگا پێشکەوتووەکانی سەرمایەداریدا و تەنانەت لە کۆمەڵگای لە حاڵی پێشکەوتندا، نیزامی سەرمایەداری هیچ ئاڵترناتیو و بەدیلێکی بۆ دەرچوون لەم کێشە و گرفتەی گیرۆدەی بەشەریەتە نییە. ئەمرۆ لە وڵاتانی ئوروپاییدا دەیان ملیۆن بێکار بوونی هەیە، ئاماری بێکاری دەگاتە دەیان میلۆن کەس، بێکاری میلۆنی لە ئافریقا هیچ نیشانەیەک لە کەم بوونەوەی نییە، نرخی بێکاری لە ژاپۆن و وڵاتانی رۆژهەڵاتی ئاسیا رۆژ لە رۆژ زیاترە و لە وڵاتانی ئوروپای رۆژهەڵاتدا چۆتە ئاستێکی نادیار و نەناسراوەوە. لە ئاوا بارودۆخێکدا زۆری نەخایاند تا ماهیەت و مانای راستەقینەی سەرکەوتنی نیئۆلیبرالیزم و ئۆلگوی سەرمایەداری بازاڕی ئازاد و شکڵدان بە دنیایەکی یەک جەمسەری بە سەرۆکایەتی ئامریکا لە ئاستی جەماوەریدا ئاشکرا بێت و تەوەهۆمی بێ بەدیل بوونی نیزامی سەرمایەداریی تێکبڕمێت و جارێکی تر “تارمایی کومونیزم” بەسەر کۆمەڵگەی بەشەریەوە بسوڕێتەوە.
رووخانی دیواری بێرلین و راگهیاندنی “كۆتایی مێژوو” له لایهن ئیدئۆلۆگهكانی بورژوایی و دهستدرێژی نئۆلیبرالیزمی هار بۆسهر دهسكهوتی خهباتی كرێكاران، بزووتنهوهی سوسیالیستی چینی كرێكاری خسته پێگهیهكی بهرگریهوه. ئێستا دوای رووخانی “وال استریت” وهك یهكێك له هێماكانی دهسهڵاتی نئۆلیبرالیزم و له بارودۆخێكدا كه ئاكامه كۆمهڵایهتییهكانی قهیرانی جیهانی ٢٠٠٨ی كرێكاران و توێژه بێبهشهكانی كۆمهڵگای له چنگ خۆی دهگوشێت و پهرهسهندنی كێشمهكێشی دهسهڵاته ئیمپریالیستییهكان له كانونهكانی قهیران، جیهانی بۆ مرۆڤهكان نائهمن كردووه، نۆرهی بزووتنهوهی سوسیالیستییه كه شكستی نئۆلیبرالیزم بكاته بوار و بهستێنی پێشڕهوی و سهركهوتنی چینی كرێكار. ئهگهر له رۆژههڵاتی ناوهڕاست و باكوری ئافریقا بزووتنهوهی بهرینی شۆڕشگێڕانه له غیابی رێبهری شۆڕشگێڕانهدا، یهك لهدوای یهك بهرهوڕووی شكست بوونهوه، ئهگهر بزووتنهوهی كرێكاری و جهماوهریی لهدژی بهرنامهكانی ریازهتی ئابوری له یونان، سپانیا و بریتانیا، “سیریزا و پۆدۆمۆس” و باڵی چهپی حێزبی كرێكاری بهرهو بهرهكانی پێشهوه ناردووه، دهبێ لهم قۆناغه تێپهڕ بین. ئێستا نۆبەی سوسیالیزمە کە ئەوپەڕی گەنیویی سەرمایەداری و کۆتایی ئیمکاناتەکەی بۆ باشتر کردنی ژیانی زۆربەی کۆمەڵگای ئینسانی رابگەیەنێت.