پاش بڵاوبوونهوهی كارهساتباری كۆرۆنا له سهرتاسهری ئێران بههۆی كهمتهرخهمی و بێ كهفایهتیی و ههڵسووكهوتی ئهمنییهتی ڕژیمی كۆماری ئیسلامی، حهفتهی ڕابردوو، ستادی بهناو “بهرهنگاربوونهوه لهگهڵ ویرووسی كۆرۆنا” به سهرۆكایهتیی حهسهن ڕووحانی، دانیشتنێكی بهڕێوهبرد. لهو دانشتنهدا، چهندین بڕیار لهژێرناوی “گهڵاڵهی گشتگری بهرهنگاربوونهوه لهگهڵ كۆرۆنا” له پهیوهند لهگهڵ داسهپاندنی هێندێك بهربهستی هاتووچۆ له ناوهوه و دهرهوهی شارهكان، دهركرا. ڕووحانی ڕایگهیاند كه وردهكاریی ئهم گهڵاڵهیه ڕۆژی چوارشهممه ٢٨ی خهزهڵوهر به خهڵك ڕادهگهیهندرێ. قهراره ئهم گڵاڵهیه ئهمڕۆ شهممه ئهوهڵی مانگی سهرماوهز، بهكردهوه دهربێت. شایانی باسه، پێشتریش، ئهمجۆره گهڵاڵانه، له پهیوهند لهگهڵ بهربهستی هاتووچۆ، بهكردهوه دهرهاتبوون. بهڵام نه تهنیا هیچ فایدهیهكیان نهبوو بهڵكوو بوون بههۆی چوونهسهرهوهی خێرایی بڵاوبوونهوهی كۆرۆنا و كێشه و گرفتی زیاتر بۆ خهڵك. له دانیشتنی ڕۆژی یهكشهممهدا ڕووحانی ڕایگهیاند كه پێداویستیی ماڵیی گهڵاڵهكهش له لایهن دهزگا بهرپرسهكانهوه، به زووترین كات دابین دهكات.
بهڵام حهسهن ڕووحانی، ڕۆژی چوارشهممه له دانیشتنی ههیئهتی دهوڵهت دا، به ئامانجی بهڵاڕێدابردنی بیروڕای گشتی له وردهكاری و ناوهرۆكی گهڵاڵهكه، سهرهتا هێرشی كرده سهر نهیارهكانی خۆی له باڵی بهرامبهری ڕژیم. ئهو وتی كهسانێك بۆ زهربه لێدان له دهوڵهت، لهجیات ڕهخنهگرتن له ئهمریكا، ڕهخنه له بهڕێوهبهریی دهوڵهت دهگرن و بیر لهوه دهكهنهوه كه له باروودۆخی كۆرۆنا بۆ ههڵبژاردنهكانی سهرۆك كۆماری و وهدهست هێنانی پلهی قارهمانیی لابردنی گهمارۆ، كهڵك وهگرن. ڕووحانی پاشان، باسی له تهعتیل كردنی دوو حهفتهیی شارهكان لهپێناو كۆنتڕۆڵ كردنی كۆرۆنا كرد و وتی كه قهراره لهمڕۆوه دهستپێبكات. به پێی ئهم گهڵاڵهیه قهراره بهو جهمعییهتهی كه هیچ داهاتێكیان نییه و یهك سێههمی كۆمهڵگای ئێران پێك دێنن، بۆ چوار مانگیی كۆتایی ئهمساڵ، “بهستهی مهعیشهتی“یان پێبدرێ. بهڵام ڕووحانی بهوپهڕی بێشهرمییهوه ئهم “بهسته مهعیشهتی“یهی یارمهتیی ماڵی ڕاگهیاند كه بڕی ١٠٠ ههزار تمهن واته نزیكهی ٣ دۆلاره. پێویسته له سهرۆك كۆماری ڕژیمی ئیسلامی كه دزی و گهندهڵی و ڕانتخۆریی سهدان ههزار ملیارد تمهنیی تێدا دهكرێ، ئهو پرسیاره بكرێ كه ئایا كهسانێك كه هیچ سهرچاوهیهكی داهاتیان نییه، چۆن دهتوانن ژیانی یهك مانگیان بهو سێ دۆلاره بهرنه سهر؟ باقیی خهڵكیش كه خهریكی كسب و كارێكن و به زهحمهتی زۆر، ههزینهی ژیانی ڕۆژانهیان دابین دهكهن، لهو ماوهیهدا، چۆن دهتوانن ههزینهی خۆیان و بنهماڵهكانیان دابین بكهن. له زۆرێك له وڵاتهكان كه دهست دهدهنه تهعتیل كردن و قهرهنتینهی شارهكان، بیر له پێداویستیی ژیان و گوزهرانی جهماوهری خهڵك دهكرێتهوه و بهرنامهی بۆ دادهڕێژرێ. بهڵام بهرنامهی حكوومهتی ئیسلامی لهم بوارهدا، ههر ئهم ١٠٠ ههزار تمهنهیه كه ههڵبهت ئهوهش جێبهجێ بوونهكهی زهمانهت ناكرێ. ههر لهم پهیوهندهدا هێندێك له نوێنهرانی مهجلیسی ڕژیم، ئهم بهڵێنییه بێ بایهخهی ڕووحانییان برده ژێر پرسیارهوه و وتییان كه: “دهوڵهت، سهرچاوهی ماڵی و ئیختیاری یاسایی ڕووحانیی بۆ جێبهجێ كردنی ئهم بهڵێنییه، ڕوون نهكردووهتهوه”. وهها بڕیارێكی نابهرپرسانه لهلایهن ڕژیمهوه، ههروهك باقیی كردهوهكانی دیكهی كۆماری ئیسلامی، نیگهرانیی زۆربهی خهڵكی لێكهوتووهتهوه.
بهڵام بۆ ڕژیمی كۆماری ئیسلامی كه ئابووریهكهی لهسهر لێواری داڕمانه و خراوهته ژێر توندترین گهمارۆكانهوه، پارهی باوی بێ ئهرزش بووه، قیمهتی پێداویستیهكانی خهڵك ڕۆژ به ڕۆژ دهڕواته سهرێ، بێكاری و ههژاری و برسیهتیی لهتاقهت بهدهری بهسهر زۆربهی جهماوهردا سهپاندووه، پتر له ٥٠ لهسهدی كارخانه و ناوهندهكانی بهرههمهێنانی داخراون و باقیهكهشیان به زهرفیهتی كهمترهوه درێژه به چالاكییهكانیان دهدهن، بهو حاڵهوه، سهرۆك كۆماره درۆزنهكهی باس له گهشهی بهشی سهنعهت و كشت و كاڵ و بهشهكانی دیكه دهكات. كهوابوو، زۆر سهیر نییه ئهگهر له بوار بهرهنگاربوونهوه لهگهڵ كۆرۆناش، دهست بداته فریوكاری و درۆنانهوه. ڕووحانی له حاڵێكدا بهخشینی بهناو بهستهی مهعیشهتی سهد ههزار تمهنی به سی لهسهدی خهڵكی ئێران ڕادهگهیهنێ كه دهزانێ هێڵی ههژاری و لانیكهمی سهبهدی مهعیشهتی بنهماڵهیهك له كڵان شارهكانی ئێران ١١ ملیۆن تمهنه. ناوبراو پێشتر خۆی ئێعترافی كردبوو كه لهژێر دهسهڵاتی ڕژیمی گهندهڵی كۆماری ئیسلامیدا، ٧٠ لهسهدی خهڵك لهژێر هێڵی ههژاری دا ژیان بهسهر دهبهن و ڕژیم نهیتوانیوه تهنانهت یارانهی دهورهی پێشووشیان بۆ دابین بكات.
بهڵام قهیرانی ئابووریی كۆماری ئیسلامی و بێتوانایی ئهم ڕژیمه له بهرهنگاربوونهوه لهگهڵ كۆرۆنا تهنیا پهیوهندی بهمساڵ و به پهتای كۆرۆنا و به گهمارۆكانهوه نییه، بهڵكوو بهدهر له قهیرانی گشتیی نیزامی سهرمایهداری، قهیرانی پێكهاتهیی خودی ڕژیمی ئیسلامیش، ئهم قهیرانهی توندتر كردووهتهوه. بهرله كۆرۆنا و گهمارۆكانیش، ڕژیم بهردهوام لهگهڵ كهسریی بوودجه بهرهوڕوو بووه. ڕێژهی كهسری بوودجهی دهوڵهت به ئیعترافی ڕووحانی، له ماوهی دوو ساڵی ڕابردووشدا، ٣٠٠ ههزار ملیارد تمهن بووه كه دوو بهرابهری داهاتهكانی ڕژیمه. ئاشكرایه كه بوودجهی ئهمساڵی دهوڵهت كه ٥١١ ههزار ملیارد تمهنه و بوودجهی ساڵی داهاتووش كه ٦٥٠ ههزار ملیارد بهرئاورد كراوه و قهراره ٩٠ لهسهدیشی له ڕێگهی سهرچاوهی غهیره نهوتییهوه دابین بكرێ، لهگهڵ كهسریی بوودجهی كهڵان بهرهوڕوو دهبێتهوه. كهوابوو، سهرهڕای ئهو قهیرانانهی كه باسیان لێكرا، دهوڵهت ناتوانێ هیچ جۆره بوودجهیهك لهپێناو بهرهنگاربوونهوه لهگهڵ كۆرۆنا، دابین بكات.
بهڵام له باروودۆخێكدا كه خهڵك به توندی كهوتوونهته ژێر گوشاری ههژاری و برسیهتی و بێكارییهوه، كهسری بوودجه و داماویی دهوڵهت له دابین كردنی ههزینهی پێویست بۆ گرفته كۆمهڵایهتی و ڕووداوه سرووشتیهكانی وهك كۆرۆنا و لافاو و بوومهلهرزه، خهساری گیانی و ماددیی زۆری لێدهكهوێتهوه. ئهوهش له حاڵێكدایه كه ههزینهی سهرسووڕهێنهری سیاسهته كهڵانهكانی ڕژیم ههم له ناوخۆی ئێران، له بواری نیزامی، ئهمنییهتی، تهبلیغی و ناوهند و بۆنگا مهزههبیهكان و ههم له بواری سیاسهتی زێدهخوازانه و داگیركهرانهی ناوچهیی و نێونهتهوهیی و یارمهتی دان به ڕهوته تیرۆریستیه ئیسلامییهكان، له گیرفانی خهڵك و سهروهت و سهرچاوهی سرووشتیی ئێرانهوه دابین دهكرێت و ههژاری و فهلاكهتێك كه ڕژیم بهسهر خهڵكی ئێرانی دا سهپاندووه، درێژهی دهبێت. مهگهر ئهوهیكه جهماوهری خهڵك به ناڕهزایهتیی بهرینی كۆمهڵایهتی و مانگرتنی یهكگرتووانه و ڕێكخراوی كرێكاران ڕاپهڕن و بناغهكانی دهسهڵاتی جههل و جهنایهتی ڕژیمی ئیسلامی بنكۆڵ بكهن و به خهباتی خۆیان، كۆتایی به دهسهڵاتی ڕژیم و ئهم ژیانه فهلاكهتباره بێنن.