ئهمساڵ له باروودۆخێكدا له ڕۆژی جیهانیی خهبات لهگهڵ توندوتیژی دژبه ژنان نزیك دهبینهوه كه ڕژیمی كۆماری ئیسلامی پتر له چوار دهیهیه به پشت بهستن به یاسای دینی ئیسلام، ئاپارتایدی ڕهگهزیی و توندوتیژی دژبه ژنانی له كۆمهڵگادا جێگیر كردووه و پێگهیهكی كۆیلهئاسای بهسهر ژنانی ئێراندا سهپاندووه. له حاڵێكدا كه بزووتنهوهی ژنان له ئاستی جیهاندا گهلێك پاشهكشهی له بواری بهرهنگاربوونهوه لهگهڵ توندوتیژی دژبه ژنان و وهدی هاتنی مافی یهكسانی ژن و پیاو، بهسهر دهوڵهته دهسهڵاتدارهكاندا سهپاندووه، له ئێران هێستاش به پێی یاسای دهوڵهت، ژن به نیوهی پیاو حیساب دهكرێ. ڕژیمی كۆماری ئیسلامی به پێشێل كردنی مافه سهرهتاییهكانی ژنان لهوانه مافی سهفهر كردن، مافی تهڵاق، مافی سهرپهرستیی منداڵان، مافی ههڵسووكهوتی ئازادانه لهگهڵ پیاوان، حاشا له پێناسی ئیسانیی نیوهی ئهندامانی كۆمهڵگا دهكات و ئێرانی كردووهته یهكێك له سهمبۆلهكانی بێ مافیی ژن لهئاستی جیهاندا. ئهم ڕژیمه به زهبری یاسای حیجابی ئیجباری و به زهبری شهللاقی خاههرانی زهینهب، ژنانی له مافی پۆشینی ئازاد، بێبهری كردووه. ڕژیم له ڕێگهی بهیاسا دهرهێنانی چهندهاوسهری و سیغه و “ئیعتباری كۆمهڵایهتی” بهخشین به گهندهڵیی ئهخلاقیی پیاوانێك كه هۆگری ئهم یاسایانهن، له هیچ ههوڵێك بۆ كۆیلهی جنسی كردنی ژنان، دهریغی نهكردووه.
ڕژیمی كۆماری ئیسلامی به داسهپاندنی ئهم یاسایانه و توندوتیژیی سیستماتیك، پانتایی دژه ژن بوونی دینی ئیسلامی بهجۆرێك خستووهته ڕوو كه نه تهنیا مهیلی كۆنهپهرستانهی پیاوسالاریی له كۆمهڵگادا كردووهته یهكێك له پایهكانی دهسهڵاتهكهی، بهڵكوو له نیزامی بهرههمهێنانی سهرمایهداری، كه خۆی سهرچاوهی درێژهی دهسهڵاتی ئایین و ستهم و توندوتیژییه دژبه ژنان، واوهتر چووه.
له وهها باروودۆخێكدا ئهگهرچی حزووری ژنان له بازاڕی كاری غهیره ڕهسمی و تێپهڕاندنی قۆناغهكانی خوێندنی باڵا و گهشه كردنی تواناكانیان، له جهرگهی گۆڕانكاریی ئابووری و كۆمهڵایهتیی چهند دهیهی ڕابردوودا، بهستێنه بابهتییهكانی گۆڕانكاریی بزووتنهوهی ژنانی ئاماده كردووه، بهڵام سهپاندنی ههڵاواردنی ڕهگهزی و ڕهگهزی دووههم پێناسه كردنییان، لهم بوارهشدا، خهباتی ژنانی بۆ وهدهست هێنانی سهربهخۆیی ئابووری و خهبات دژبه توندوتیژی، ئاڵوز و دژوار كردووه. ئهگهرچی جهمعییهتی ئهو ژنانهی كه قۆناغهكانی خوێندنی باڵایان تێپهڕاندووه، سێ بهرابهر بووه، بهڵام ئهم ههڵاواردنه سیستماتیكه، بووهته هۆی ئهوهیكه ڕێژهی بهشداریی ژنان، له چالاكییه ئابوورییهكانی ناو كۆمهڵگا دا، له ١٤ لهسهد تێنهپهڕێ. تهنیا یهك سێههمی ژنانی دامهزراو له بهشی خزمهتگوزاریی گشتیی لهوانه پهرهرده و بارهێنان، تهندرووستی و ئاریكاریی كۆمهڵایهتیی و ناوهنده دهوڵهتییهكاندا كار دهكهن. بهشێكی بهرین له ژنانی كرێكار لهو كارگهیانهدا خهریكی كارن كه كهمتر له ١٠ كرێكاریان ههیه و تهنانهت یاسای كاری دژه كرێكاریی ڕژیمیش نایانگرێتهوه. ژنان له ههموو بهشهكاندا لهگهڵ ههڵاواردنی ڕهگهزیی توند، بهرهوڕوون. پێویسته بهو باروودۆخه پڕ له ههڵاواردنهی ناو كۆمهڵگا و شوێنی كار، كاریگهرییهكانی قهیرانی ئابووریی سهرمایهداریی ئێران، توند بوونهوهی گهمارۆ ئابوورییهكان و قهیرانی كوشندهی كۆرۆناش زیاد بكهین تا بۆمان دهركهوێ كه ژنان بهڕاستی له چ پێگهیهكی كۆیلهئاسادا خهریكی ژیان و خهباتن. لهگهڵ سهرههڵدانی ههركام لهم قهیرانانه، له یهكهم ههنگاودا، مهترسیی بێكاری ههڕهشه له ژنان دهكات و ژیان و گوزهرانیان دهخاته ئاستهنگییهوه. لهگهڵ دژوار بوونهوهی باروودۆخی كار و ژیان و لهژێر گوشاری ئابووریدا، توندوتیژییهكانی ناو ماڵیش زیاد دهكهن و دیسانیش ئهوه ژنانن كه تاوانی ئهو قهیرانانه دهدهنهوه. لهگهڵ توندبوونهوهی گوشارهكانی سهرچاوهگرتوو له قهیرانی ئابووری و پهرهسهندنی ئازاره كۆمهڵایهتییهكان و كارهساتی چوونهسهرهوهی منداڵانی سهرشهقام و كچانی ههڵاتوو و لهشفرۆشی، توندوتیژی دژبه ژنان ههموو سنوورهكان دهبهزێنێ. ههر ئهم حهقیقهته بابهتیانهی ژیان، كه ژنان دهخاته بهردهم نههامهتی ئابووری و كۆمهڵایهتیی و كلتووریی سهرچاوهگرتوو له نهزمی زاڵ، خهبات بۆ ڕزگاریی ژن لهگهڵ بزووتنهوهی كرێكاری و خهباتی دژه سهرمایهداری، پهیوهند دهدات. چونكه ههر بزووتنهوهیهك كه قهرار بێت بهرژهوهندی زۆربهی ژنانی كرێكار و زهحمهتكێش نوێنهرایهتی كات، ڕێگایهكی بێجگهله هێرش كردنه سهر بناغهكانی سهرمایهداری بۆ نامێنێتهوه.
كهوابوو ئهگهرچی دهسهڵاتی یاسای دژه ژنی ڕژیمی ئیسلامی و توندوتیژیی بهردهوام دژبه ژنان، پاشهكشه كردنی دیكتاتۆریی مهزههبیی لهپێناو دهستڕاگهیشتن به ژیانی تاكهكهسی و كۆمهڵایهتیی ژنانی كردووهته یهكێك له ئهولهویهتهكانی خهباتی ئازادیخوازانه له ئێران، بهڵام ههڵسووڕاوانی كۆمۆنیست، له ههمان حاڵدا نابێ بۆ ساتێكیش لهو حهقیقهته خافڵ بن كه ڕیشهی ستهم و توندوتیژی دژبه ژنان له ناخی نیزامی چینایهتیی سهرمایهری دایه. به بێ ئاگادار بوون له ڕیشهكانی ستهم و توندوتیژی دژبه ژنان و خهبات بۆ ڕیشهكێش كردنیان، ژنان ناتوانن خهباتێكی بهتهوژم، دژبه كلتووری پیاومهزنی و یاسای دژه ژن و توندوتیژیی كۆنهپهرستانهی ئایینی، بهرهوپێش بهرن. به بێ هێرش كردنه سهر پهیوهندییهكانی سهرمایهداری، بزووتنهوهی ژنان تهنانهت ناتوانێ كۆتایی به نابهرابهر بوونی مافی ژن و پیاو، كه ڕیشهی له نابهرابهریی ئابووری دایه، بێنێت. ههرجۆره پێشڕهوییهكی بزووتنهوهی ژنان له بواری دهستڕاگهیشتن به مافی یهكسان لهگهڵ پیاوان، له گرهوی هێرش كردنه سهر پهیوهندییهكانی سهرمایهداری دایه.
بزووتنهوهی ژنان به پێی ماهییهتی خواستهكانی، بۆ پاشهكشه پێكردن به یاسای دژه ژن و پڕ له توندوتیژیی ڕژیمی سهرمایهداریی كۆماری ئیسلامی و تێكشكاندنی كۆسپی زهبهروزهنگ، ناتوانێ به بێ پشتیوانیی بزووتنهوه پێشڕهوه كۆمهڵایهتیهكانی دیكه، خهباتهكهی سهركهوتووانه بهرهوپێش بهرێ. ژنانی ئازادهی ئێران به ئاگادار بوون لهم ڕاستییه، له ماوهی ساڵانی ڕابردوودا، له ڕیزی خهباتی كرێكاران، له ڕیزی خهباتی سهرتاسهریی موعهلیمان، له ڕیزی خهباتی خانهنشینان، له ڕیزی خهباتی خوێندكاران، له خهباتی ههژارانی پهراوێزنشینی شارهكان، له ڕیزی خهبات دژبه لهناوچوونی ژینگه، له بواره جۆراوجۆرهكانی بزووتنهوهی شۆڕشگێڕانهی كوردستان و بهتایبهت له ئاخێزه سهرتاسهرییهكان مانگی بهفرانبار و خهزهڵوهر، له بواری موقاومهت لهناو زیندان و ئهشكهنجهخانهكان و له كهمپهینی شكست دانی نومایشهكانی ههڵبژاردن و له ههموو شوێنێك، له ڕیزی پێشهوهی خهباتدا حزووریان بووه و گهلێك نموونهی ههڵكهوتهیان له بوێریی شۆڕشگێڕانه و پێداگری لهسهر خواسته ڕهواكانیان، لهخۆ نیشان داوه. بهشداریی بهرینی ژنان لهم مهیدانانهی نهبهرد، كاریگهری و دهور و نهخشی ئهوانی له ههمووجۆر ئاڵوگۆڕێكی سیاسی و كۆمهڵایهتی دا، زیاتر له جاران دهرخستووه. حزووری پڕگڕوتینی ژنان لهم نهبهردانهدا نیشانی داوه كه ژنان تهنیا قوربانیانی نابهرابهری، توندوتیژی و ئاپارتایدی جنسییهتی نین، بهڵكوو له ههمان حاڵدا تێكۆشهڕی ڕێبازی لهناوبردنی ههموو ئهو موناسباته چینایهتی و كۆمهڵایهتییانهن كه ستهم و توندوتیژییان دژبه ژن، خستووهته ناخی كۆمهڵگاوه.
٢٥ی نوامبر ڕۆژی هاوپشتیی جیهانیی ژنان و پیاوانی ئازادیخواز دژبه توندوتیژیی جنسییهتی له جهرگهی ئاڵوگۆڕهكانی پاش ئاخێزی شۆڕشگێڕانهی خهزهڵوهر، لهسهر بهستێنی مانگرتن و ناڕهزایهتیی بهرینی كرێكاری و ناڕهزایهتیی گشتی و ئهو ئاڵوگۆڕه مهزنهی كه له بواری وشیاریی جهماوهری خهڵكهوه خوڵقاوه، دهرفهتێكه كه بزووتنهوهی ڕزگاریی ژنان، به عهزم و ئیرادهی نوێوه، لهسهر دهورونهخشی خۆی له خهبات بۆ پاشهكشه كردن به ئایین و دهخاڵهتهكانی له ژیانی كۆمهڵایهتی و خهبات دژبه نیزامی پیاوسالاری سهرمایهداری و لهسهر ههمووجۆر ئاڵوگوڕێكی شۆڕشگێڕانه، تهئكید بكات.
نهمێنێ توندوتیژیی دژبه ژنان
بڕووخێ ڕژیمی كۆماری ئیسلامی
بژی ئازادی، بهرابهری، حكوومهتی كرێكاری
كۆمیتهی ناوهندیی حیزبی كۆمۆنیستی ئێران
خهزهڵوهری ١٣٩٩ی ههتاوی
نوامبری ٢٠٢٠ی زایینی