کۆمەڵە_رێكخراوی كوردستانی حیزبی كۆمونیستی ئیران
وتاری ڕۆژ

چوونه‌ده‌ره‌وه‌ی بریتانیا له‌ یه‌كیه‌تیی ئۆرووپا، ئاسته‌نگی و مه‌ترسیه‌كان

4302469 575x323 1

4302469 575x323 1

پاش سێ ساڵ وتووێژی بهردهوام سهرهنجام كاتژمێر ١٢ی شهوی ههینی ٣١ی ژانویه، بهرابهر لهگهڵ ١١ی ڕێبهندان، بریتانیا لهیهكیهتیی ئۆرووپا هاتهدهر. ئهو ڕۆیشتنهدهرهوهیهلانیكهم بهمانای كۆتایی دهورهیهك و دهسپێكی دهورهیهكی نوێیهلهحهیاتی یهكیهتیی ئۆرووپادا. بێ گومان چوونهدهرهوهی بریتانیا وهك یهكێك لهئهندامانی یهكهم و دامهزرێنهری یهكیهتی ئۆرووپا، ههر دووك لا لهگهڵ ئاستهنگیی نوێ بهرهوڕوو دهكاتهوه‌. لهدهورهی ١١ مانگهی داهاتوودا، پێویسته ههر دووك لابتوانن پهیوهندیهكانی داهاتووی خۆیان ڕابگرن و ههڵبهت ئهوهش كارێكی زۆر ئاسان نییه‌.

بریتانیا لهگهڵ گهلێك كێشهو ئاستهنگی بهرهوڕوو بووهتهوهكهپانتاییان تهنیا بهژمارهی یاران و نهیارانی چوونهدهرهوهی لهم یهكیهتیهپێناسهناكرێت. سكاتلهند خهریكی ڕێفراندۆمهبۆ چوونهدهرهوهلهبریتانیا، پهیوهندیهكانی كۆماری ئیرلهند و ئیرلهندی باكوور كهیهكیان لهیهكیهتی ئۆرووپادا دهمێنێتهوهو ئهویتریان لهگهڵ بریتانیا دهڕواتهدهر، زۆر ناڕوونه‌. كهم نین ئهو كهسانهی وا مهترسی ههڵگیرسانی شهڕی ناوخۆیی لهنێوان ئهو دوو بهشهدا دهبینن و بیرهوهری شهڕی چهند دهیهی ئیرلهندیهكانیان بۆ زیندوو بووهتهوه‌‌. ههڵبهت ئهوهش مهترسیهكی ڕاستهقینهیه‌. سهبارهت به پهیوهندی نێوان بریتانیا  و یهكیهتیی ئۆرووپا، بوریس جانسۆن هیچكات نهیشاردووهتهوهكهپێی باشترهگهڕانهوهبهرهو ئیمپراتووریهتی بریتانیا لههاوئاههنگی لهگهڵ ترامپدا بێنێتهدی. ترامپیش نهیشاردووهتهوهكهباوهشی بۆ بوریس جانسۆن كراوهیه‌. سهرهڕای ئهوهیكهسهرۆكی كۆمیسیۆنی ئۆرووپا ههر لهڕۆژی ههینی دا ڕایگهیاند كهیهكیهتیی ئۆرووپا لهماوهی ٤٧ ساڵی ڕابردوودا بووهتهجهمسهرێكی بههێزی ئابووریی جیهان بهڵام ئامارهبڵاوكراوهكان ههر لهو ڕۆژهدا دیمهنێكی دیكهیان پێ نیشان داین. ئامارهكان دهریانخستووهكهزۆربهی وڵاتانی ئۆرووپایی لهگهڵ ڕكوودی ئابووریی بهرهوڕوون. گهشهی ئابووریی پارهی هاوبهشییۆرۆبهرابهرهلهگهڵ یهك دههومی لهسهد. ئهو ئامارهلهفهڕانسهواتهدووههمین هێزی ئابووریی ئۆرووپا مهنفی یهك دههومی لهسهد و لهئیتالیا مهنفیی سێ دههومی لهسهده‌. ئهو ڕكوودهباروودۆخێكی گونجاوی بۆ بوریس جانسۆن خوڵقاندووهكهبهخێراییهكی زیاترهوه، لهلایهكهوههێنانهخوارهوهی ئاستی خزمهتگوزاریهئابووریهكان توندتر كاتهوهو لهلایهكی دیكهشهوهكارئاسانی پێویست بۆ ئازادیی هاتووچۆی سهرمایهی ماڵی بكات. ههر لهو پێوهندهدا بانكی ناوهندی ئاڵمان هۆشداری دا كهبههۆی ئهوهیكهیهك سێههمی هاتووچۆی سهرمایهی ماڵیی ئۆرووپا، لهڕێگهی بریتانیاوهئهنجام دهدرێ، یهكیهتیی ئۆرووپا بهشێوهیهكی زۆر جیدی دهكهوێتهژێر كاریگهریی سیاسهت و یاساكانی بریتانیاوه‌. لهخۆڕا نهبوو كهسهرانی سێ لایهنهی یهكیهتیی ئۆرووپا ههر لهڕۆژی ههینی دا لهڕێگهی ڕاگهیهندراوێكی هاوبهشدا لهسهر گرینگیی پهیوهندیی یهكیهتیی ئۆرووپا و بریتانیا بهتایبهت لهبوار سیاسهتی دهرهوه و ئهمنیهت، پێداگریان كرد. بهو حاڵهشهوه، لهئۆرووپا كهم نین ئهو شرۆڤهكارهئابووریانهی كهپێیان وایهڕۆژی چوونهدهرهوهی بریتانیا دهتوانێ ڕۆژی دهستپێكی قهیرانێكی ئابووری بێت لهئۆرووپا.

ڕۆیشتنهدهرهوهی بریتانیا لهیهكیهتیی ئۆرووپا و پهیوهست بوونی بهجهمسهری ترامپ لهجیهانێكدا كهلهچنگی كێبهركێی نێوان جهمسهربهندیهكانی ئهمریكا و چین و ئۆرووپا و ڕووسیهدا گرفتاره، یهكهمین ئاكامی شهڕی ئابووریی بریتانیا و ئهمریكا دهبێت لهگهڵ ئۆرووپا و باقی بهشهكانی جیهان. سهرهڕای ههموو تهبلیغاتێكی خۆشباوهڕانهو فریوكارانهی كهبوریس جانسۆن خستوویهتهڕێ، ههموو داتاكان ئهوهمان پێ نیشان دهدهن كهئینگلیس لهگهڵ شڵهژانی ئابووری بهرهوڕوو دهبێتهوه‌. ههر لهئێستاوهدهركهوتووهكهپڕۆسهی سێ ساڵهی ڕابردوو، ٢٠٠ ملیارد پۆندی بۆ ئابووریی ئینگلیس خهرج بووه‌. ئهوهیكهجانسۆن باسی لهبریتانیایهك دهكرد كهزنجیری ئۆرووپای پێوهنهمێنێ، بهر لهههموو شتێك لهخزمهت ئهوهدا بوو كهپایهكانی حیزبی كرێكار كهلهگهڵ ئۆرووپای نێئۆلیبراڵ دژایهتی دهكرد و خوازیاری ڕۆیشتنهدهرهوهبوو، بهرهو خۆی ڕابكێشێت و ههڵبهت كابینهكهی ئهویش نێئۆلیبڕاڵتر لهدهوڵهتی مارگارێت تاچێر بوو كه تا ڕادهیهكی زۆرسیاسهتی نێئۆلیبرالی بهوهوهپێناسهدهكرێت. جانسۆن تا ڕادهیهك لهوهدا سهركهوتوو بوو.

ههموو نیشانهكان ئهوهمان پێ دهڵێن كهبهپێیچهوانهوهی ههموو تهبلیغاتهكان، یهكێك لهیهكهمین ههوڵهكانی ئهو، پێشێل كردنی مافهبهڕهسمی ناسراوهكانی كرێكاران و ههڵوهشاندهنهوهی حهرهكهتی ئازادییان دهبێت كهساڵیانێكهخهباتی بۆ دهكهن. ئهو بهههموو توانایهوهیاسا وهحشیهكانی بازار و زاڵ بوون بهسهر كرێكاران و كارمهندانی بهشی دهوڵهتیی بهكردهوهدهردێنێتو بهپێی مۆدێلهئهمریكاییهكهی دایاندهڕێژێتهوه‌‌. جانسۆن ههوڵ دهدات تا جهستهی یهكیهتیهكرێكاریهكانی وهك یهكیهتیی كرێكارانی ڕێگهی ئاسن، كهشتیڕانی و هاتووچۆ كههێستاش ورهی خهباتكاریان تێدا ماوهلهڕێگهی پهسند كردنی یاسای ڕێگری لهمانگرتن، زنجیر پێچ كات. ئهو هێرشهكهی خۆی لهژێرناویگرێبهستی نائاساییكهوهعدهی واژۆ كردنهكهی بههاوپهیمانهكهی واتهترامپ داوه، بهرهو پێش دهبات. ئهوهیكهجانسۆن هاوار دهكات كهبهڕۆیشتنهدهرهوهی لهیهكیهتیی ئۆرووپا دهتوانێ سنوورهكان بپارێزێت، بێجگهلهنوسخهی ئینگلیسیی دیواری ڕاسیستیی ترامپ لهسنووری مێكزیك، شتێكیتر نییهو بۆ ئهوهش جانسۆن بهڵێنی داوهكه٢٠ ههزار هێزی نیزامی تازهدامهزرێنێت. ئهو هێزهئهو ئهركهی لهسهر شان دهبێتكهزاڵ بوونی سپی پێستهكانی بریتانیا بهسهر ڕهنگین پێست و كۆچبهرانێك كهلهكلۆنیهكانی پێشووی ئیمپراتووریهوههاتوونهتهبریتانیا بپارێزن و لهیهك كهلامدا لهخزمهت جێ خستنی ڕاسیسم دا دهبن. حیزب و ڕێكخراوی چهپ و باڵی چهپی حیزبی كرێكار كهلهگهڵ ئۆرووپای نێئۆلیبڕاڵ دژایهتیان دهكرد و خۆیان خستهكهمپیبرێكزیتهوهنهیانتوانی دهستپێشخهری ئهو ڕۆیشتنهدهرهوهیهبن و ئاكامهكهشی ئهوهبوو كههارترین باڵی حیزبی موحافزهكاری بریتانیا كهوهحشیانهترین سیاسهتی نێئۆلیبرالی بهكردهوهدهردێنێت، هاته‌‌ مهیدان.

بهرهنگاربوونهوهلهگهڵ ههمووی ئهو سیاسهتانهتهنیا لهڕێگهی بهرهیهكی هاوبهش كهپێكهاتبێ لهههموو بزووتنهوهناڕهزایهتیهكانی بریتانیا مسۆگهر دهبێت. بۆ ئهو ئامانجهش، ستراتێژیهك پێویستهكهخۆی لهچوارچێوهی بهرتهسكی ههڵبژاردنی پارلهمانی دهرباز كردبێ و لهههموو خۆشباوهڕیهك نیسبهت به باڵی چهپی حیزبی كرێكار و جرێمی كوربین بهدوور بێت.

پێویستهبهههموو تواناوهلهبهرامبهر پهلاماری داهاتووی یهكگرتووانهی ترامپ و جانسۆن موقاومهت بكرێت. پێویستهبهههموو تواناوهلهبزووتنهوهی ناڕهزایهتی دژبهلهناوبردنی ژینگهپشتیوانی بكرێت. پێویستهدژبهخسووسی سازیی بیمهكۆمهڵایهتیهكان، دژبههێنانهخوارهوهی خزمهتگوزاریهكۆمهڵایهتیهكان و خسووسی سازیی ئامووزش، دژبهپهلامار بۆسهر خانهنشینان و بێ ماڵ و حاڵان و كۆچبهران، خهباتێكی بهرین بكهوێتهڕێ. ههر لهئێستاوهپێویستهبهر بههێرشی بهرینتر بۆ سهر كۆچبهران و ڕكوودی ئابووریی بهربڵاوتر بگیرێت. بهڵام نابێ لهبیرمان چێتهوهكهههمووی ئهو خۆڕاگری و ئامادهكاریانهناتوانن ئاسۆی گهڕانهوهبهرهو یهكیهتیی ئۆرووپای نێئۆلیبڕاڵ بكهنهئامانج. بێ گومان ئهو ئاسۆیهتهنیا دهتوانێ ئاسۆی ئۆرووپایهكی یهكگرتووی سۆسیالیستی بێت.