له حاڵێكدا كه تووش بوون به ویرووسی كۆرۆنا له ئێران، به ئیعترافی به‌رپرسانی ته‌ندرووستیی ڕژیم، هه‌روا به خێرایی په‌ره‌ده‌ستێنێت، ڕژیمی كۆماری ئیسلامی كه له به‌رامبه‌ریدا بێ توانایه، به لابردنی به‌ربه‌سته‌كانی هاتووچۆ له‌سه‌ر شاره‌كان و هه‌روه‌ها به ئازاد كردنی ده‌ستپێكردنه‌وه‌ی چالاكیه ئاساییه‌كانی ناو كۆمه‌ڵ، به‌رپرسایه‌تیی پاراستنی گیانی خه‌ڵكی له ئه‌ستۆی خۆی كردووه‌ته‌وه. ڕۆژی پێنجشه‌ممه ٤ی گوڵان، حه‌سه‌ن ڕووحانی، نه‌فامانه، له به‌رامبه‌ر ئه‌م ڕاستیه‌دا ڕایگه‌یاند كه: “له په‌نا به‌ره‌نگاربوونه‌وه له‌گه‌ڵ كۆرۆنا، له هه‌وڵ بۆ به‌رهه‌مهێنان و دامه‌زراندن، ده‌ست هه‌ڵناگرین. تا كه‌لامی ڕێبه‌رمان له ساڵی به‌رهه‌مهێنان و دامه‌زراندن دا، به‌كرده‌وه ده‌رهێنابێ” بێ گومان ئه‌م بڕیاره نابه‌رپرسانه‌یه‌ی ڕژیم له‌و جێگه‌وه سه‌رچاوه ده‌گرێ كه ڕژیم به‌و ئابووریه‌ی كه له‌سه‌ر لێواری داڕمانه، نه ده‌توانێ خه‌ڵك به بێ دابین كردنی پێداویستیه‌كانی ژیانیان له ماڵه‌وه‌دا ڕاگرێ و نه توانیویشیانه به‌ره‌نگاری ویرووسی كۆرۆنا ببنه‌وه. درۆ و خۆهه‌ڵكێشانی فه‌رمانده‌كانی سپا سه‌باره‌ت به پێشكه‌وتوویی زانستی و ساز كردنی “ئامێری ویرووس ناسی مۆسته‌عان“، واته وێك خستنی ئانتێنێكی ڕادیۆ و دیشێك، مه‌گه‌ر ته‌نیا بۆ براده‌رانی پاسداریان جێگای باوه‌ڕ بێت، ئه‌گینا له دونیای زانست و ئاگاییدا، به گاڵته داندراوه. بێ گومان هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی به‌ربه‌سته‌كانی هاتووچۆ له ئێران به بێ ڕه‌چاو كردنی پێوه‌ره ته‌ندرووستیه جیهانیه‌كان، ده‌بێته هۆی زیاتر بڵاوبوونه‌وه‌ی ئه‌م ویرووسه و گیان له‌ده‌ستدانی زیاتری خه‌ڵك.
له ئێرانی ژێر ده‌سه‌ڵاتی ڕژیمی ئیسلامیی سه‌رمایه، كۆرۆنا نه ته‌نیا بۆ كرێكاران و جه‌ماوه‌ری خه‌ڵكی هه‌ژار و بێبه‌ش، به‌ڵكوو بۆ ملیۆنان منداڵی كار و سه‌رشه‌قامیش، به‌ده‌ر له‌وه‌یكه نه‌خۆشیه‌كی مه‌ترسیداره، له بوار دابین كردنی بژێویشه‌وه، بووه‌ته ڕێگر و كاره‌ساتێكی جیدی. به بڵاوبوونه‌وه‌ی ئه‌م نه‌خۆشیه، ملیۆنان منداڵ كه به كاری تاقه‌ت پڕووكێنی خۆیان، یارمه‌تیدر و ته‌نانه‌ت نان ده‌رهێنه‌ری بنه‌ماڵه‌كه‌یان بوون، چ له سه‌رشه‌قامه‌كان و چ له ژێرزه‌مینی كارگاكاندا، كاره‌كانیان له‌ده‌ست داوه. هه‌روه‌ك باقی كرێكاران، باروودۆخی بژێویی ئه‌م كرێكاره كه‌م ته‌مه‌نانه‌ش، ڕۆژ به ڕۆژ خراپتر ده‌بێت. هه‌ڵبه‌ت ڕژیمی كۆماری ئیسلامی نه ته‌نیا له به‌رامبه‌ر كۆرۆنا به‌ڵكوو له هیچ باروودۆخێكدا بیری له پاراستنی منداڵان و دابین كردنی ئیمكاناتی ره‌فاهی و پژێوی و ئامووزش و یارمه‌تی دانی بنه‌ماڵه كه‌م داهاته‌كان، نه‌كردووه‌ته‌وه. له مادده‌ی ٧٩ی یاسای كاری درۆیینی ڕژیمدا، به ڕواڵه‌ت، سپاردنی كار به منداڵانی ژێر ته‌مه‌نی ١٥ ساڵ، قه‌ده‌غه ڕاگه‌یه‌ندراوه. به‌ڵام ئه‌م دیارده ناخۆش و نامرۆڤانه‌یه له ئێران ڕۆژ به ڕۆژ خه‌ریكه زیاتر په‌ره ده‌ستێنێت. له‌به‌ر ئه‌وه‌یكه كۆماری ئیسلامی له به‌رامبه‌ر ژیانی ئه‌واندا هیچ به‌رپرسایه‌تیه‌ك وه‌ئه‌ستۆ ناگرێت و حازریش نییه بۆ چاره‌سه‌ركردنی ئه‌م كاره‌ساته گه‌وره كۆمه‌ڵایه‌تیه، بوودجه‌یه‌ك ته‌رخان كات. ئه‌وه‌ش له حاڵێكدایه كه ته‌نیا به ته‌رخان كردنی به‌شێك له‌و بوودجه‌یه‌ی كه ساڵانه ده‌یداته ناوه‌نده ئایینیه‌كان و شوێنه‌كانی بڵاوكردنه‌وه‌ی خورافه و كۆنه‌په‌رستی، و یان به هه‌زینه‌ی هاویشتنی مووشه‌كی قاسه‌ده‌ك و ماهواره‌ی نیزامی نوور، ده‌یتوانی یارمه‌تیده‌ری بنه‌ماڵه‌ی منداڵانی كار و سه‌رشه‌قام بێت تا ناچار نه‌بن ڕۆڵه‌كانیان ڕه‌وانه‌ی بازاڕی چه‌وسێنه‌ری سه‌رمایه بكه‌ن و گیان و جه‌سته‌یان بخه‌نه مه‌ترسیه‌وه.
نیزامی دڵ به‌ردین و بێره‌حمی سه‌رمایه، نه ته‌نیا ئیمكانی ژیانێكی ئاسایی و به‌هره‌مه‌ند بوون له ئیمكاناتی فێربوون و گوزه‌رانی لێ ده‌ریغ كردوون، به‌ڵكوو ئه‌و منداڵانه‌ی له به‌رامبه‌ر مه‌ترسیی ویرووسی كۆرۆنا و باقیی میكرۆبه‌كاندا، به بێ هه‌موو جۆر ئیمكاناتی ته‌ندرووسی، به‌حاڵی خۆیان ڕه‌های كردوون. ئه‌وان نه ته‌نیا له زومره‌ی ئه‌و كرێكارانه‌ن كه له‌گه‌ڵ هه‌مووجۆر قه‌یرانێك، كاره‌كانیان له كارگاكان و باقیی ناوه‌نده‌كانی كار له‌ده‌ست ده‌ده‌ن و به بێ حه‌قده‌ست ده‌مێننه‌وه، به‌ڵكوو له‌گه‌ڵ چۆڵ بوونی بازاڕ و شه‌قام و پاركه‌كان و هاتنه خوارێی ترافیك، داهاتی زۆر كه‌می فرۆشی گوڵ و بنێشت و ده‌سماڵ كاغه‌زی و چه‌سب و خاوێن كردنه‌وه‌ی شووشه‌ی ماشێنه‌كانیش له‌ده‌ست ده‌ده‌ن و ژیان و گوزه‌رانیان ڕۆژ به ڕۆژ به‌ره‌و خراپی ده‌ڕوات. بۆ ئه‌م كرێكاره وردانه، به زگی برسی مانه‌وه له ماڵه‌وه و دوور كه‌وتنه‌وه له خه‌ڵك بۆ تووش نه‌بوون به كۆرۆنا، مانایه‌كی نییه. هه‌ڵبه‌ت هێندێك له‌و منداڵانه ته‌نانه‌ت ماڵێكیشیان نییه كه تێیدا بسره‌ون و بۆ خه‌وی شه‌وه‌كه‌شیان، ناچار ده‌بن له‌شی وردیان له شوێنه گشتیه‌كان، له ناو كارتۆنه‌كاندا جێ بكه‌نه‌وه. به ڕۆژیش، له ڕووی ناچاریه‌وه و به بێ له‌به‌رچاوگرتنی مه‌ترسیی تووش بوون به كۆرۆنا و باقی نه‌خۆشیه‌كانی دیكه، به‌هۆی برسیه‌تیه‌وه ڕوو ده‌كه‌نه زبڵدانه‌كان و هه‌موو ڕۆژێ چه‌ندین سه‌عاتی به‌رده‌وام، به بێ هیچ جۆره ئیمكاناتێكی ته‌ندرووستی، له كووچه و بازاڕ و له‌سه‌ر شه‌قامه‌كان له هاتووچۆ دان.
ئه‌گه‌رچی دیارده‌ی منداڵانی كار و منداڵانی سه‌رشه‌قام، ڕاستیه‌كی به‌رچاوه له زۆربه‌ی وڵاته‌كانی جیهاندا، به‌ڵام ئه‌م دیارده‌یه له ئێران، له‌گه‌ڵ توندبوونه‌وه‌ی قه‌یرانی ئابووریی كۆماری ئیسلامی، به شێوه‌یه‌كی كه‌م وێنه، په‌ره‌ی سه‌ندووه. كۆماری ئیسلامی له بڵاوكردنه‌وه‌ی ئامارێكی ورد سه‌باره‌ت به‌م دیارده ناحه‌زه‌ی ده‌سه‌ڵات، به هۆكاری سیاسی و ئه‌منیه‌تی، خۆده‌بوێرێ و ژماره‌ی ئه‌م منداڵانه‌ی پتر له سێ ملیۆن كه‌س ڕاگه‌یاندووه. به‌ڵام باقیی ناوه‌نده‌كانی لێكۆڵینه‌وه ڕایانگه‌یاندووه كه ئاماری ڕاسته‌قینه، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌یكه ڕژیم باسی لێده‌كات، یه‌كجار لێك دوورن. سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ش له‌م ئامارانه‌دا، زۆرێك له منداڵان له‌وانه منداڵانی كارتۆن خه‌و و منداڵانی په‌نابه‌ری ئه‌فغانستانی و منداڵانی كۆڵبه‌ر و گه‌لێك منداڵیتر، به حیساب نایه‌ن. دیارده‌ی منداڵانی كار و منداڵانی سه‌رشه‌قام، به‌ڕاستی، تراژێدیه‌كی به‌ژانی مرۆڤایه‌تیه له سه‌ده‌ی ٢١دا. منداڵانی كار و سه‌رشه‌قام، هه‌ژاری و نایه‌كسانی ئه‌م نیزامه زاڵمانه‌یه، هه‌ر له سه‌ره‌تای منداڵیه‌وه ته‌جروبه ده‌كه‌ن و زۆر زوو به‌وه ده‌گه‌ن كه ئه‌وه‌ڵی مانگی مه‌ی، له ڕاستیدا، ڕۆژی جیهانیی منداڵانی كاریشه و ڕزگار بوونی یه‌كجاریی ئه‌وان له هه‌ژاری و برسیه‌تی و نایه‌كسانی، ته‌نیا له ڕێگه‌ی نه‌مانی نیزامی سه‌رمایه‌داری و دامه‌زراندنی حكوومه‌تی كرێكاریه‌وه دێته دی.