کۆمەڵە_رێكخراوی كوردستانی حیزبی كۆمونیستی ئیران
وتاری ڕۆژ

ئەو مەترسیانەی کە هەڕەشە لە ئەزمونی کوردستانی سوریە دەکەن

لەم حەفتانەی دواییدا ئێمە شاهیدی کۆمەلێک ئاڵوگوڕ بوین کە ئاوڕ لێدانەوەیان پێویستە. هەواڵنێری رۆیتێرز رۆژی ١٢ ی ئۆکتۆبر لە هەواڵێکدا نووسی کە” یەکینەکانی پاراستنی گەل” لە کوردستانی سوریە ئیئتیلافی نیزامی خۆی لەگەڵ ئامریکا و چەند گروپێکی عەرەب رەسمیەت پێداوە و ئەم رووداوە لە بەیانیەیەکدا راگەیاندراوە. هاوکات لەگەڵ بڵاو بوونەوەی ئەم بەیانیە فرۆکەکانی وەزاڕەتی دیفاعی ئامریکا ٥٠ تۆن چەکوچۆڵیان لە شاری حەسەکە بۆ یەکینەکانی پاراستنی خەڵک بەردایە خوارەوە. ئەحمەد داود ئۆغڵو سەرۆک وەزیری تورکیە، سەبارەت بەم بابەتە ناڕەزایەتی ده‌ربڕی و سەرلەنوێ خوازیاری دروست کردنی ناوچەی بۆشایی لە سوریە بوو و هەڕەشەی کرد کە هێز رەوانەی کوردستانی سوریە دەکات. سالح موسلیم سەرۆکی “حیزبی یەکێتی دیموکراتیک” وێڕای جەخت کردنەوە لەسەر وەرگرتنی چەک و موهیمات لە ئامریکا، سەبارەت بە هەڕەشەکانی داود ئۆغڵوش وتی: “ئێمە هێرش ناکەینەسەر هیچ کەس، بەڵام ئەگەر کەسێک هێرش بکاتە سەرمان دیفاع لەخۆمان دەکەین”.”ئیسپوتنیک” هەواڵنێری دەوڵەتی روسیە رۆژی ٢٠ ی ئۆکتۆبر، بەرابەر لەگەڵ ٢٨ی مانگی رەزبەر، رایگه‌یاند کە ساڵح موسلیم و ئاسیە عەبدواللە، هاوسەرۆکانی حیزبی “پ ی د” لە چەند رۆژ لەوە پێشەوە چونەتە مۆسکۆ و لەگەڵ کاربەدەستانی سەرەوەی ئەم وڵاتە وتووێژیان کردوە. ئەوان لەپاڵ هێندێک ئامانجی تردا خوازیاری کردنەوەی دەفتەرێک لە مۆسکۆ بوون. داود ئۆغڵو سەبارەت بە یارمەتیەکانی دەوڵەتی روسیە و ئامریکا بە “پ ی د” و یەکینەکانی پاراستنی گەل ناڕەزایەتی ده‌ربڕی. ئەو، ئەم هێزانەی بە تیرۆریست ناولێبرد، بەڵام سەفیری روسیە لە تورکیە و سەرۆک کۆماری روسیەش، رایانگەیاند کە ئەم هێزانە لە روانگەی ئەوانەوە تیرۆریست نین.565

لە ناخی ئەم ئاڵوگۆڕ و جۆڵە دیپلۆماتیکانەدا، هەواڵنێری رۆیتێرز رۆژی ٢١ی ئۆکتۆبر لە زمان هەڵسوڕاوێکی کانتۆنەکانەوە وتی کە بە راگەیەندرانی سەربەخۆیی شاری ستراتیژیکی “گرێ سپی”، کانتۆنی چوارەم لە کوردستانی سوریە پێکهاتوە. ئەم کانتۆنە پێکهاتوو لە شارۆمەندانی کورد، عەرەب، ئەرمەنی و تورکمەن ئەم کانتۆنە خاوەنی سیستمی خۆبەڕێوەبەری و هێزی نیزامی تایبەت بە خۆیەتی. پێکهاتنی کانتۆنی “گرێ سپی” هەردوو کانتۆنی کۆبانی و جه‌زیرە بەیەکەوە دەبەستێتەوە. بەڵام لە بەیانیەی شوڕای شاردا هاتوە کە ئەم شارە لەمەوبەدوا بەشێک لە کانتۆنی کۆبانی دەبێت بەڵام بەشێوەی خۆبه‌ڕێوه‌به‌ر بەڕێوەدەچێت.
ئەم ئاڵوگۆڕانە لە کوردستانی سوریە لەسەر ناوەرۆکی کێشمەکێشی هێزە ئیمپڕیالیستیەکانی وەک ئامریکا و روسیە و ره‌قابەتی هێزە کۆنەپەرستەکانی ناوچەکە لە جەریاندایە. ئامریکا و روسیە هەردوو لە هەوڵدان کە هێزە چەکدارەکانی کوردستان بکەنە پیادە نیزامی نەخشە جەنگی و سیاسیەکانیان. لە ژانویەی ٢٠١٢ وە کە سوریە لەژێر گۆشاری نیزامی لە بەرەکانی شەڕ و هەرەوەها گوشاری خەباتی روو لە پەرەسه‌ندنی خەڵکی کوردستانی سوریە هێزەکانی لە زۆربەی ناوچەکانی کوردستان بردە دەرێ، خەڵکی شار و دێهاتەکانی کوردستان لەم دەورەی قەیرانی سیاسیەدا بە دروست کردنی کومۆنەکان، مەجامعی دیموکراتیکی شار و دێهات، شورای بەخش و سەرئەنجام کانتۆنەکان، بۆشایی نەبوونی سیستمی ئیداریان پڕ کردەوە و لە سەرەتای ژانویه‌ی ساڵی ٢٠١٤دا حکومەتی خۆبەڕیوەبەری رۆژئاوایان بە رەسمی راگەیاند.
ئەو ناوەندانەی حاکمیەتی جەماوەریەی ئێستا لە کوردستان لە ئارادان و هەوڵدان بۆ ئیدارەی خۆبەڕێوەبەرێتی لە رێگای ئەوانەوە، بە یەکەوە ژیانی ئاشتیانە و هاوکاری کەمینە نەتەوەییەکان، شکڵ گرتنی هێزی نیزامی خەڵکی “یەکینەکانی پاراستنی گەل” و “یەکینەکانی پاراستنی ژنان” و بەگشتی دیموکراسی هاوبەشی و حزوری بەرینی ژنان لەم ئەزمونەدا کۆمەڵێک دەستکەوتی بەنرخ و ئیلهام بەخشن. سەرکەوتنی مێژوویی و قارەمانە لە کۆبانی بەسەر هێزێکی تا ئەوپەڕ کۆنەپەرستی وەک داعشدا، کە پشتیوانی جیهانی بەدوای خۆیدا هێنا، تەنیا بە پشت بەستن بە ئاوا سیستمیک ئیمکانپەزیر بوو. گشت ئەم دەستکەوتانە لە دەوریەکی قەیرانی سیاسی و ڕاماڵینی رێژەیی دەوڵەتی بۆرژوایی و ستەمکاری بەعسی سوریە بەدەست هاتوە. پاراستن و پەرەپێدانی ئەم دەستکەوتانە تەنیا بە ناسینی راستیەکانی کۆمـەڵگای چینایەتی سوریە و کوردستان و لەقاودانی ماهیەتی واقیعی سیاسەتی حکومەتە کۆنەپەرستەکانی ناوچەکە و هێزە ئیمپڕیالیستیەکانی دەخیل لە قەیرانی سوریە مومکینە. لەم نێوانەدا وشیار کردنەوەی کرێکاران و خەڵکی زەحمەتکێش لە ماهیەتی ئامانجە ستراتیژیکەکانی دەوڵەتانی روسیە و ئامریکا خاوەنی گرنگیەکی تایبه‌تییه‌. لە هەمانحاڵدا نابێ لە دوژمنایەتی دەوڵەتی تورکیە لەگەڵ ئەزمونی خۆبەڕیوەبەریایه‌تی لە کوردستانی سوریە و هەوڵدانی بۆ هەڵگیرساندنی سەڕێکی نێوخۆیی لە کوردستان سوریەدا غافڵ بن.
بەڵام ئەمانە تەنیا مەترسیەک نین کە هەڕەشە لە بزوتنەوەی کوردستانی سوریە دەکەن. دەور و نەخشی حیزبی یەکێتی دیموکراتیک کە بە پەیڕەوی لە پ. کا. کا کە بە تێکەڵەیەک لە باوەڕی ناسیونالیستی و شێوە ئاناڕشیستی و تەرویجی سازشی چینایەتی بواری سەرلێ شێواویەکی ستراتیژیکی فەراهەم کردووه‌، نابێ لەبیر بکرێت. غافڵ بوون لە نیهادینە کردنی ساختارێکی حکومەتی کە بەشداری راستەوخۆی جەماوەری خەڵکی کرێکار و زەحمەتکێشی لە دیاری کردنی چارەنووسی سیاسی و ئیدارە کردنی کاروبار و مودیریەتی ئابووری کۆمەڵگە دابین بکات، بەرتەسک کردنەوەی ئازادیە سیاسیەکان، چاوپۆشی کردن لە گەندەڵی ماڵی و ئیداری، گوێنەدانە پێویستی باشتر بوونی بارودۆخی ژیانی زۆربەی خەڵک، ئەمانەش لە زومڕەی ئەو مەترسیانەن کە هەڕەشە لە ئەزمونی کوردستانی سوریە دەکەن. پۆچەڵ کردنەوەی گوشارە دەرەکیەکان و مەترسی نێوخۆیی تەنیا بە هێزی وشیاری و سازمانیابی جەماوەری و پشتیوانی ئینسانە مافخواز و ئازادی خوازەکان لە دنیادا و بەتایبەت لە تورکیە، ئێران و عێراق ئیمکانپەزیر دەبێت.
دەوڵەتی روسیە لە ده‌خاڵەت کردنی راستەخۆ لە سوریە بەشوێن ئامانجی خۆیەوەیەتی. روسیە دەیەوێ مەیدانی کێشمەکێش لەگەڵ پەیمانی ناتۆ و لەوانە ئامریکا لە ئۆکراینەوە بگوازێتەوە بۆ خاوەرمیانە، یارمەتی پاراستنی پێگەی دەریایی ترتۆس لە کەنار دەریای مەدیتەرانە بدات و پێش به‌ دانرانی كۆماری ئیسلامی له‌ مه‌داری ستراتیژی ئامریكا له‌ رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست بگرێت. گشت ئەمانە لە خزمەت گەیاندنی ئۆلیگارشی گەندەڵی حاکم بەسەر چارەنووسی خەڵکی روسیەدا و لاواز کردنی پێگەی ئامریکا و ناتۆ لە ئۆکراین و باقی وڵاتانی دەوروبەری روسیە و لە ناوچەی رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست دایه‌. لەبەر ئەمەیە کە هێرشی ئاسمانی روسیە کە عەمەلیاتی هاوبەشی ئەرتەشی سوریە، سپای قودسی رژیمی کۆماری ئیسلامی و حێزبۆڵای لوبنان لە سوریە پۆشش داوە، نە تەنیا هێزەکانی داعش بەڵکوو بەرەی سوننیە بەناو میانەڕەوەکانی جێی سرنجی تورکیە، پادشاهی عەرەبستان و ئەمیرنشینی قەتەر و ئامریکاشی کردۆتە ئامانج تا هاوسەنگی هێز لە بەرەکانی شەڕ و لە مەیدانی دیپلۆماسیدا بە قازانجی بەشار ئەسەد بگۆڕێت. روسیە رەنگە گۆڕینی بەشار ئەسەد، لە پڕۆسەیەکدا قەبوڵ بکات، بەڵام لە هەموو حاڵەتێکدا خوازیاری هاتنەسەر کاری حکومەتێکە کە پارێزەری بەرژەوەندیەکانی روسیە بێت.
ستراتیژی ئیمپڕیالیزمی ئامریکا لە سوریە لە چوارچێوەی پاراستنی ناوچەی پڕ لە نەوتی رۆژهەڵاتی ناوه‌ڕاست، بەرتەسک کردنەوەی نفوزی روسیە لەم وڵاتەدا و دوور کردنەوەی سەرجەم ناوچەکە لە نفوزی دەوڵەتەکانی چین و روسیە داڕێژراوە. روخاندنی حکومەتی بەعس و شەخسی ئەسەد بەشێک لەم ستراتیژیەیە. بەڵام ئەمە دەتوانێ بە تێپه‌ڕ بوونی كات و بەرەبەرە بە ئاکام بگات. ئامریکا دەیەوێ بە مودیریەت کردنی ره‌قابەتی هێزە سەرمایەداریەکان لە ناوچەکەدا هێژمۆنی لەدەست چووی بە دەست بێنێتەوە.
هێزە ئیمپڕیالیستیەکان و حکومەتە کۆنەپەرستەکانی ناوچەکە بوونی کانتۆنەکان و بەهێز بوونی جەماوەری خەڵک لە کوردستان وەک دڕکێک لە چاوی خۆیاندا دەبینن و دەیانەوێ هێزی نیزامی کارا و پارێزەری ئەم کانتۆنانە و “حیزبی یەکێتی دیمکراتیک” بکەن بە ئامرازی دەستەبەر بوونی ستراتیژی خۆیان سەرئەنجام ئەزمونی خۆبەڕیوەبەری کانتۆنەکان توشی شکست بکەن.
ئەگەرچی دامەزراندنی پێوەندی دیپلۆماتیک لەگەڵ دەوڵەتەکان و یان هێندێک هاو ئاراستەیی لە مەیدانی نیزامیدا لە شەڕ لەگەڵ دەوڵەت و هێزە ئیسلامی و کۆنەپەرستەکان لە سوریە بۆ ڕێبەری هاوبەشی کانتۆنەکان و رێبەری سیاسی دەخیل لە کوردستانی سوریە ئەمرێکی ناچارییە، بەڵام پاراستنی بەرەژەوەندی کرێکاران و زەحمەتکێشانی رۆژئاوا و سیستمی خۆبەڕیوەبەری حاکمیەتیان دەبێ مێحوەری هەموو سیاسەتێک بێت. ئەمەش لە درێژماوەدا تەنیا بە گۆڕانی ستراتیژی کانتۆنەکان لە ستراتیژی سازشی چینایەتیەوە بۆ ئیستراتیژیەکی دژی سەرمایەداری و سوسیالیستی مومکین دەبێت.